Thị trường âm nhạc trên các nền tảng phát nhạc trực tuyến đang trải qua một cuộc cách mạng với sự xuất hiện của các ban nhạc hoàn toàn do trí tuệ nhân tạo (AI) tạo ra. Điều này đánh dấu một kỷ nguyên mới, nơi công việc dành cho các nhạc sĩ trở nên khan hiếm hơn bao giờ hết. Nhiều bản nhạc do AI tạo ra đã thu hút hàng triệu lượt nghe trên các nền tảng như Spotify, nhưng vẫn chưa rõ ai là người đứng sau các bản nhạc này.
Hiện tại, chưa có nền tảng phát nhạc lớn nào, trừ Deezer của Pháp, công khai gắn nhãn cho các ca khúc được tạo ra hoàn toàn bằng AI. Nghệ sĩ kiêm nhà sản xuất âm nhạc từng đoạt giải Oscar Leo Sidran chia sẻ rằng sự trỗi dậy của AI có thể phản ánh sự sáo rỗng và công thức hóa của nhiều dòng nhạc hiện đại. Ông cho rằng nhiều bản nhạc hiện tại thiếu đi sự sáng tạo và cảm xúc chân thật, tạo điều kiện cho AI bước vào và thay đổi cục diện.
Trong khi đó, nhà sản xuất kiêm nhạc sĩ Yung Spielburg lại có quan điểm khác. Ông cho rằng âm nhạc do con người tạo ra vẫn sẽ chiến thắng nếu khán giả thật sự lắng nghe, quan tâm tới thông điệp và cảm xúc của nghệ sĩ. Tuy nhiên, trong bối cảnh nhiều người chỉ nghe nhạc cho có, như khi nấu ăn hay làm việc nhà, thì AI sẽ dần lấn át vì những sản phẩm này tiện lợi, chi phí rẻ và không cần trả tiền bản quyền.
Các chuyên gia âm nhạc cũng đưa ra cảnh báo về tương lai của ngành âm nhạc. Giáo sư Dennis DeSantis thuộc Đại học Rochester nhận định các nền tảng nhạc số đang âm thầm lấp đầy danh sách phát bằng ‘nhạc tâm trạng’ do AI tạo ra và gán tên cho những nghệ sĩ mà chẳng ai tìm được thông tin. Đồng thời, nhạc nền do AI tạo ra ngày càng được sử dụng trong phim ảnh, quảng cáo, trung tâm thương mại, thang máy – nơi con người dần bị thay thế.
Cùng quan điểm, Giáo sư Mathieu Gendreau thuộc Đại học Rowan cho rằng AI xâm nhập ngành âm nhạc và sẽ không biến mất, điều đó khiến nghệ sĩ càng khó sống bằng nghề. Nghệ sĩ Sidran cũng thừa nhận anh và nhiều người trong nghề đã chứng kiến lượng công việc giảm rõ rệt từ cuối năm ngoái, có thể do sự bùng nổ của AI.
Công nghệ từng giúp ngành âm nhạc thăng hoa, nhưng AI là một thách thức hoàn toàn khác, có thể xóa sổ cơ hội sống sót của phần lớn nghệ sĩ. Thị trường âm nhạc thế giới đang đứng trước một cuộc cách mạng mới, với sự tham gia của AI trong lĩnh vực sáng tạo âm nhạc. Liệu rằng ngành âm nhạc có thể thích nghi với sự thay đổi này hay không, và tương lai của các nghệ sĩ sẽ ra sao khi AI ngày càng phát triển?
Việc các nghệ sĩ cần làm lúc này là phải tìm cách để thích nghi với thời đại mới, trong đó có thể kết hợp AI như một công cụ hỗ trợ cho quá trình sáng tạo thay vì là đối thủ cạnh tranh. Việc gắn nhãn cho các sản phẩm âm nhạc do AI tạo ra cũng là một giải pháp giúp bảo vệ quyền lợi của các nghệ sĩ và giữ gìn sự minh bạch trong ngành âm nhạc.
Cuối cùng, vẫn còn rất nhiều câu hỏi được đặt ra về tương lai của ngành âm nhạc và vai trò của AI trong thời gian tới. Tuy nhiên, một điều chắc chắn rằng sự xuất hiện của AI đã và đang làm thay đổi cục diện của thị trường âm nhạc trên toàn cầu.