Ở vùng đại ngàn phía Tây Quảng Ngãi, nơi nhịp sống hiện đại đang ngày càng sôi động, vẫn có những người lặng lẽ gìn giữ những thanh âm mộc mạc của núi rừng. Một trong số đó là Y Rum, một cô gái dân tộc Ba Na, người đã và đang nỗ lực bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống thông qua âm nhạc.

Với tình yêu cháy bỏng dành cho âm nhạc truyền thống, Y Rum đã thành lập Câu lạc bộ Nghệ thuật Rum Y vào năm 2022. Câu lạc bộ này không chỉ dạy những nốt nhạc vang lên từ đá, từ ống nứa, mà còn thắp lên niềm tự hào dân tộc trong tâm hồn thế hệ trẻ. Câu lạc bộ chuyên dạy những loại nhạc cụ truyền thống của các dân tộc thiểu số như đàn T’rưng, đàn đá và một số loại nhạc cụ hiện đại như Piano, Organ.

Hiện có 38 học viên đang theo học lớp đàn T’rưng và 07 học viên theo học lớp đàn đá tại Câu lạc bộ Nghệ thuật Rum Y. Y Rum, Chủ nhiệm Câu lạc bộ, cho biết: “Lứa tuổi đến với Câu lạc bộ là 5 tuổi, tới lớn là không giới hạn số tuổi. Ở đây các bạn người dân tộc Rơ Ngao cũng có, Ba Na cũng có và các bạn dân tộc Kinh cũng có. Để mà các bạn học viên làm quen với các loại đàn thì câu lạc bộ phải nắm bắt được tâm lý tuổi của từng học viên.”

Để giúp học viên dễ tiếp cận, Y Rum chọn cách truyền đạt gần gũi, sinh động, kết hợp nhiều thực hành. Các em được học qua cảm nhận bằng tai, bằng tay và cả cảm xúc. Từ đó dần hình thành đam mê và sự hứng thú với âm nhạc dân tộc ngay từ những lần đầu. Đàn đá và đàn T’rưng đều là nhạc cụ truyền thống của các dân tộc thiểu số ở vùng phía Tây Quảng Ngãi.

Nếu đàn T’rưng có âm thanh vang, trong, dễ gợi cảm xúc và khá phù hợp với trẻ em nhờ cách chơi trực quan, thì đàn đá lại đòi hỏi người chơi phải có cảm âm tốt và lực tay ổn định để tạo ra âm thanh chính xác. Y Rum cũng thường dành thời gian tìm đến các nghệ nhân – những ‘kho tàng sống’ của văn hóa dân tộc để học hỏi và khắc ghi những điều tưởng chừng mai một.

Nghệ nhân ưu tú A Jar bày tỏ: “Mong muốn là nhiều người khác sẽ tiếp tục noi theo Y Rum, người đàn chị, người đi trước, những người đi sau tiếp nối nhiều hơn nữa. Góp phần rất quan trọng trong phát triển văn hóa, nhất là văn hóa âm nhạc cổ truyền.”

Không chỉ dừng lại ở các lớp học nhạc cụ từ những người trẻ dân tộc thiểu số như Y Rum, việc truyền dạy âm nhạc truyền thống ở Quảng Ngãi đã và đang được triển khai bằng nhiều hình thức đa dạng. Từ các hội thi, lớp truyền dạy do chính quyền tổ chức, đến những câu lạc bộ văn hóa dân gian được chính những nghệ nhân, người có uy tín ở các thôn, làng thành lập, truyền dạy đã góp phần tiếp nối và gìn giữ bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số trên địa bàn tỉnh.

Thông qua những nỗ lực của Y Rum và Câu lạc bộ Nghệ thuật Rum Y, chúng ta có thể thấy được tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Việc gìn giữ và truyền dạy âm nhạc truyền thống không chỉ giúp bảo tồn bản sắc văn hóa của các dân tộc thiểu số, mà còn góp phần giáo dục và nâng cao nhận thức về giá trị văn hóa của dân tộc cho thế hệ trẻ.

Trước những nỗ lực và đóng góp của Y Rum và Câu lạc bộ Nghệ thuật Rum Y, chúng ta hy vọng rằng sẽ có nhiều người tiếp tục noi theo và đóng góp cho sự phát triển của văn hóa âm nhạc cổ truyền ở Quảng Ngãi. Quảng Ngãi đang có nhiều tiềm năng để phát triển văn hóa âm nhạc cổ truyền, và chúng ta hy vọng rằng sẽ có nhiều người tiếp tục đóng góp cho sự phát triển này.

Trường Trung cấp Văn hóa nghệ thuật Đồng Nai vừa đạt được một mốc quan trọng trong mùa tuyển sinh năng khiếu nghệ thuật năm 2025. Số lượng học sinh đăng ký theo học đã vượt xa chỉ tiêu ban đầu của trường, phản ánh một tín hiệu tích cực về xu hướng theo đuổi nghệ thuật chuyên nghiệp của thế hệ trẻ, đặc biệt là con em của đồng bào các dân tộc thiểu số.

Theo kế hoạch tuyển sinh cho năm học 2025-2026, trường đã đề ra chỉ tiêu tuyển sinh là 80 học sinh cho các chuyên ngành âm nhạc truyền thống, âm nhạc phương Tây, thanh nhạc và múa. Trong đợt 1, trường đã tuyển được 77 học sinh, và trong đợt 2, có tới 140 em đăng ký theo học. ThS Phùng Ngọc Long, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Văn hóa nghệ thuật Đồng Nai, cho biết số lượng học sinh đăng ký vào chuyên ngành âm nhạc truyền thống đã tăng cao đáng kể. Năm nay, các chuyên ngành múa và thanh nhạc cũng ghi nhận số lượng học sinh đăng ký nhiều hơn so với các năm trước.

Điều này cho thấy rằng định hướng theo đuổi nghệ thuật đang dần nhận được sự quan tâm từ học sinh và phụ huynh. Nhà trường cũng đã có kế hoạch thực tế, khảo sát địa bàn các xã và tuyển sinh một số học sinh vùng đồng bào các dân tộc và vùng biên giới. Đây là bước “tiền trạm”, khởi đầu để năm học tới, nhà trường sẽ triển khai tuyển sinh năng khiếu nghệ thuật tại 95 phường, xã trên địa bàn.

Đồng Nai là địa phương có đông đồng bào dân tộc sinh sống. Với mục tiêu phát hiện và bồi dưỡng những năng khiếu nghệ thuật, đặc biệt là các chuyên ngành âm nhạc truyền thống, nhà trường mong muốn tạo điều kiện cho các em được tiếp cận môi trường đào tạo nghệ thuật bài bản, có cơ hội phát triển theo con đường chuyên nghiệp. Qua đó, trường hy vọng sẽ góp phần vào việc bảo tồn và phát发展 những giá trị văn hóa nghệ thuật của địa phương, cũng như tạo ra những cơ hội mới cho thế hệ trẻ đam mê nghệ thuật.

Nhìn chung, sự gia tăng trong số lượng học sinh đăng ký theo học tại Trường Trung cấp Văn hóa nghệ thuật Đồng Nai không chỉ phản ánh sự quan tâm ngày càng tăng đối với nghệ thuật, mà còn cho thấy nỗ lực của nhà trường trong việc mở rộng cơ hội tiếp cận giáo dục nghệ thuật cho học sinh, đặc biệt là ở vùng đồng bào các dân tộc thiểu số.