Trong bối cảnh nhiều di tích cổ đang đối mặt với thách thức lớn trong công tác bảo tồn, việc ứng dụng kỹ thuật in rập thủ công đã trở thành một giải pháp sáng tạo và hiệu quả. Tại chùa Keo Hành Thiện, một trong những công trình Phật giáo cổ tiêu biểu của vùng đồng bằng Bắc Bộ, kỹ thuật này đã được sử dụng để lưu giữ lại các chi tiết, hoa văn, họa tiết và chữ khắc trên các bức phù điêu, bia đá và cấu kiện gỗ.

Gắn liền với Thiền sư Dương Không Lộ, vị Quốc sư thời Lý, chùa Keo Hành Thiện không chỉ là trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng mà còn là nơi chứa đựng kho tàng văn hóa kiến trúc độc đáo. Trải qua hàng trăm năm, nơi đây vẫn bảo lưu được nhiều hạng mục kiến trúc nghệ thuật truyền thống thời Lê – Nguyễn, với hệ thống phù điêu, hoa văn chạm khắc và bia ký có giá trị lịch sử, mỹ thuật đặc biệt.

Tuy nhiên, như nhiều di tích cổ khác, Chùa Keo Hành Thiện cũng đối mặt với những thách thức lớn trong công tác bảo tồn, do tác động của thời gian, môi trường và hoạt động con người. Những chi tiết chạm khắc quý trên bộ khung kiến trúc gỗ như hình linh thú, lân nghê, hoa lá thiêng,… cho đến các mảng chạm trên đá đang đứng trước nguy cơ dần bị bào mòn, xuống cấp.

Trước thực trạng đó, năm 2023, một dự án Số hóa di sản làng Hành Thiện quy mô đã và đang được triển khai tại đây, với sự tham gia của các chuyên gia bảo tồn, các nhà nghiên cứu, kiến trúc sư, nghệ nhân và đội ngũ công nghệ. Dự án không chỉ nhằm mục đích bảo tồn di tích mà còn tạo ra một không gian trải nghiệm văn hóa mới mẻ cho cộng đồng.

Một trong những hoạt động nổi bật của dự án là triển lãm “Hành Thiện 200 năm danh xưng”, tổ chức nhân dịp kỷ niệm hai thế kỷ ngôi làng mang tên Hành Thiện. Triển lãm đã trưng bày nhiều bản rập văn bia cổ, tranh ký họa, tranh ảnh tư liệu gốc về chùa Keo và các sản phẩm văn hóa được hình thành từ tư liệu in rập, thu hút sự quan tâm đặc biệt của người dân địa phương và du khách.

In rập là phương pháp lưu giữ chính xác những chi tiết gốc, đồng thời tạo nên một lối tiếp cận giàu cảm xúc và thẩm mỹ với di sản. Mỗi bản rập thủ công trở thành sợi dây kết nối giữa hiện vật và cộng đồng, giữa nghệ thuật cổ truyền và công nghệ hiện đại.

Không chỉ tại chùa Keo Hành Thiện, kỹ thuật in rập thủ công còn được chuyển thể thành một hoạt động giáo dục, nghệ thuật, truyền cảm hứng đến cộng đồng tại Quần thể Danh thắng Tràng An. Tại đây, du khách có thể tận tay thực hiện một bản in rập truyền thống trên giấy dó, từ khâu pha màu, đặt khuôn, dùng con rập bọc vải và con lăn để in rập tranh.

Qua hoạt động này, không chỉ giúp du khách hiểu hơn về lịch sử, văn hóa và nghệ thuật truyền thống, mà còn tạo ra một không gian trải nghiệm văn hóa mới mẻ, nơi mà di sản trở nên gần gũi và sống động hơn. Mỗi bản in rập đều là “độc bản” bởi mỗi thao tác, mỗi lần chạm mực, mỗi sắc độ màu đều mang dấu ấn cá nhân, ghi lại những khoảnh khắc sáng tạo khác nhau của mỗi người.

Có thể thấy, khi được thiết kế phù hợp, in rập, từ một kỹ thuật bảo tồn khoa học, có thể trở thành phương thức truyền tải, lan tỏa văn hóa sống động, bền vững. Mỗi bản tranh nhỏ là một lát cắt của ký ức văn hóa, góp phần đưa di sản đến gần hơn với đời sống thường nhật. Trải nghiệm bằng tay, hiểu bằng tâm và mang đến những giá trị đích thực, đó là hành trình “chạm tay vào di sản” theo đúng nghĩa.

Sau khi sáp nhập tỉnh Ninh Thuận, tỉnh Khánh Hòa mới đang trở thành điểm đến lý tưởng cho du khách muốn khám phá di sản văn hóa đặc sắc của đồng bào Chăm. Với hơn 90.000 nhân khẩu là đồng bào Chăm, tỉnh Khánh Hòa mới là nơi cư trú của đông đồng bào Chăm, tạo nên bức tranh văn hóa đa dạng và phong phú.

Di sản văn hóa Chăm ở tỉnh Khánh Hòa mới là một trong những điểm nhấn quan trọng, với hệ thống đền tháp, lễ hội, làng nghề, dân ca dân vũ và phong tục truyền thống đặc sắc. Người Chăm ở đây đã và đang góp phần gìn giữ và phát huy bản sắc dân tộc qua các hoạt động văn hóa đa dạng.

Trước khi sáp nhập, tỉnh Ninh Thuận (cũ) đã có những nỗ lực trong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã xây dựng hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể ‘Nghệ thuật hát ngâm Ariya của người Chăm’ để trình cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt. Ngoài ra, địa phương này hiện có 80 di sản văn hóa đã được lập hồ sơ và xếp hạng, trong đó có một di sản được UNESCO ghi danh là ‘Nghệ thuật làm gốm của người Chăm’ – Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Không chỉ có di sản văn hóa vật thể và phi vật thể phong phú, đồng bào Chăm ở Ninh Thuận còn tự hào khi có 4 hiện vật được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia. Những hiện vật này không chỉ có giá trị về mặt lịch sử, văn hóa mà còn là niềm tự hào của người Chăm.

Các đền tháp, làng nghề và lễ hội truyền thống của đồng bào Chăm từ lâu đã trở thành điểm đến hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế đến tham quan, trải nghiệm, nghiên cứu và mua sắm sản phẩm thủ công truyền thống. Trong 6 tháng đầu năm 2025, tỉnh Ninh Thuận (cũ) đã đón khoảng 2,29 triệu lượt khách, tăng 16,2% so với cùng kỳ năm trước. Tổng thu từ hoạt động du lịch ước đạt 2.970 tỷ đồng.

Với việc sáp nhập hai tỉnh Ninh Thuận và Khánh Hòa thành tỉnh Khánh Hòa mới, các chuyên gia và lãnh đạo địa phương tin rằng đây là ‘cơ hội vàng’ để ngành công nghiệp không khói phát triển mạnh mẽ. Tỉnh Khánh Hòa mới đang định hình ngành du lịch trở thành mũi nhọn kinh tế, với thế mạnh đa dạng như du lịch biển, du lịch năng lượng tái tạo, du lịch làng nghề và du lịch mua sắm đặc sản nông nghiệp công nghệ cao.

Sự kết hợp giữa các di sản văn hóa Chăm, Kinh, Raglay và các dân tộc khác sẽ tạo nên bức tranh văn hóa du lịch phong phú, hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách trong nước và quốc tế. Do đó, tỉnh Khánh Hòa mới cần tiếp tục đầu tư và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống để thúc đẩy du lịch phát triển.

Dân ca ví, giặm xứ Nghệ – Di sản văn hóa quý giá

Dân ca ví, giặm là một phần không thể thiếu trong văn hóa của người dân xứ Nghệ. Với những làn điệu mộc mạc, sâu lắng, dân ca ví, giặm đã trở thành hơi thở và linh hồn của mảnh đất và con người nơi đây. Năm 2014, UNESCO đã vinh danh dân ca ví, giặm là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại. Tuy nhiên, để giữ gìn và phát huy giá trị của di sản này, vẫn còn nhiều thách thức mà các nghệ nhân, lớp trẻ, các câu lạc bộ, đoàn nghệ thuật ở Nghệ An đang nỗ lực vượt qua.

Thế hệ trẻ yêu ví, giặm

Ở Nghệ An, các lớp truyền dạy dân ca ví, giặm cho học sinh có năng khiếu trong cộng đồng đang được tổ chức. Trong 12 ngày tham gia khóa học, các em được tìm hiểu về những đặc điểm, tính chất của làn điệu ví, giặm, thực hành làn điệu ví, giặm, làn điệu hò, làn điệu cải biên… Anh em Nguyễn Công Anh (14 tuổi) và Nguyễn Công Minh (9 tuổi) đã tiếp tục theo đuổi và học tập hát dân ca một cách nghiêm túc. Em Hoàng Trà My (16 tuổi) tham gia lớp học để hiểu sâu hơn về kỹ thuật của những làn điệu, cách hát làn điệu đó đúng tính cách nhân vật và nội dung tác phẩm.

Để bảo tồn và phát huy các giá trị di sản dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, tỉnh Nghệ An đã mở lớp truyền dạy dân ca ví, giặm cho học sinh có năng khiếu trong các trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn. 36 học sinh tham gia lớp truyền dạy hôm nay được tuyển chọn từ 130 xã, phường trên địa bàn tỉnh. Đó là những học sinh thực sự đam mê và có năng khiếu với dân ca ví, giặm.

Bảo tồn, gìn giữ dân ca

Bảo tồn ví, giặm không chỉ dừng lại ở lưu giữ mà còn phát huy trong đời sống đương đại. Tại cộng đồng, các nghệ nhân trực tiếp truyền dạy cho con cháu, thế hệ trẻ trong gia đình, làng xóm, câu lạc bộ. Nghệ nhân Nhân dân Võ Thị Hồng Vân, Chủ nhiệm Câu lạc bộ dân ca ví, giặm Ngọc Sơn, xã Xuân Lâm đã mở nhiều lớp chiêu sinh các em nhỏ khắp vùng, miền để dạy hát dân ca.

Tỉnh Nghệ An thường xuyên tổ chức liên hoan, hội diễn, chương trình biểu diễn dân ca ví, giặm tại địa phương, lễ hội truyền thống, sự kiện văn hóa. Từ đó, các đoàn nghệ thuật, câu lạc bộ dân ca có dịp học hỏi, giao lưu và trao đổi kinh nghiệm. Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh có nhiều giải pháp tiếp nối và phát triển ví, giặm trong bối cảnh hiện đại.

Thách thức trong bảo tồn

Quá trình bảo tồn ví, giặm đối mặt không ít thách thức. Đó là nguy cơ mai một do thế hệ nghệ nhân cao tuổi ngày càng ít đi, thế hệ trẻ ít mặn mà, kinh phí hoạt động, địa điểm luyện tập, trang phục, nhạc cụ…; sự thiếu hụt đội ngũ kế cận không chỉ là người hát mà còn thiếu người sáng tác, người nghiên cứu, người tổ chức hoạt động liên quan đến ví, giặm.

Để khắc phục những thách thức này, tỉnh Nghệ An và các đơn vị liên quan cần có những giải pháp thiết thực và hiệu quả hơn nữa để giúp bảo tồn và phát huy giá trị của dân ca ví, giặm. Đồng thời, cần có sự tham gia tích cực của cả cộng đồng trong việc giữ gìn và phát triển di sản văn hóa quý giá này.

Cục Di sản Văn hóa (Bộ VHTTDL) vừa phát đi yêu cầu khẩn cấp đến các địa phương nhằm tăng cường các biện pháp bảo vệ và phòng chống nguy cơ trộm cắp hiện vật tại các bảo tàng và di tích. Tình trạng mất cắp hiện vật, bao gồm cả những hiện vật và cổ vật có giá trị cao, đã trở thành một vấn đề đáng báo động và liên tục được các cơ quan quản lý Nhà nước cảnh báo.

Gần đây, Cục Di sản Văn hóa đã gửi công văn đến các địa phương, yêu cầu rà soát lại các phương án và biện pháp phòng chống đối với nguy cơ trộm cắp hiện vật. Đồng thời, các bảo tàng và di tích cũng được yêu cầu tăng cường chủ động ứng phó với tình hình thiên tai và khí hậu diễn biến phức tạp, bất thường, tiềm ẩn nguy cơ rủi ro đối với việc giữ gìn và bảo vệ di sản văn hóa, di tích, bảo tàng và hiện vật.

Cục Di sản Văn hóa đã đề nghị các địa phương thực hiện một số biện pháp cụ thể để đảm bảo an toàn cho các bảo tàng và di tích. Trong đó, việc tăng cường rà soát các phương án và biện pháp phòng chống thiên tai, cháy, nổ và trộm cắp là hoạt động cần thiết. Các bảo tàng và di tích cần kiểm tra, bảo dưỡng và duy trì thường xuyên trang thiết bị kỹ thuật nhằm bảo vệ và bảo đảm tuyệt đối an toàn cho tài liệu và hiện vật đang được lưu giữ và trưng bày, đặc biệt trong mùa mưa bão.

Đối với các địa phương có cơn bão số 3 đi qua, Cục Di sản Văn hóa yêu cầu khẩn trương kiểm tra, đánh giá và sớm có biện pháp khắc phục hậu quả gây ra đối với các di tích và bảo tàng trên địa bàn. Các biện pháp gia cố, gia cường và xử lý các khu vực có nguy cơ sạt lở, các thiết bị kỹ thuật bị hư hỏng, có khả năng gây cháy, nổ… cần được triển khai để bảo đảm an toàn cho công trình di tích, bảo tàng, hiện vật và người sử dụng.

Bên cạnh đó, Cục Di sản Văn hóa cũng yêu cầu đánh giá và rà soát toàn bộ hiện trạng công trình bảo tàng, di tích, khu trưng bày ngoài trời, công trình phụ trợ liên quan và toàn bộ hệ thống cây xanh,… để xây dựng phương án xử lý phòng ngừa và ngăn chặn nguy cơ hư hại và mất an toàn.

Về phòng chống nguy cơ mất hiện vật, Cục Di sản Văn hóa yêu cầu tăng cường tuyên truyền và phổ biến kiến thức cho đội ngũ nhân viên bảo tàng, ban quản lý di tích, người trực tiếp trông coi di tích và khách tham quan. Đồng thời, phân công lãnh đạo trực tại bảo tàng và di tích để bảo đảm việc theo dõi, giám sát và ứng phó kịp thời với các nguy cơ rủi ro. Qua đó, nhằm nâng cao ý thức và trách nhiệm của các bên liên quan trong việc bảo vệ và giữ gìn di sản văn hóa.

Các địa phương cần tập trung thực hiện các yêu cầu trên để đảm bảo an toàn cho các bảo tàng và di tích, cũng như bảo vệ di sản văn hóa của quốc gia. Đồng thời, cần có những biện pháp cụ thể và hiệu quả để ngăn chặn tình trạng mất cắp hiện vật, đảm bảo sự yên tâm của công chúng khi tham quan và tìm hiểu về văn hóa.

Cục Di sản Văn hóa đang tích cực phối hợp với các địa phương để triển khai các biện pháp bảo vệ di sản văn hóa. Mọi thông tin và thắc mắc liên quan đến bảo tàng và di tích có thể liên hệ với Cục Di sản Văn hóa để được hỗ trợ và tư vấn.

Một dự án bất động sản khổng lồ của Mark Zuckerberg tại Hawaii đang gây ra những lo ngại sâu sắc về việc xóa sổ di sản văn hóa của người bản địa. Khu đất mà CEO Meta đang phát triển nằm tại đảo Kauai, nơi có nhiều di tích văn hóa và lịch sử quan trọng. Mới đây, một người bản địa, Julian Ako, đã phát hiện ra rằng tổ tiên của mình đã được chôn cất tại mảnh đất này, hiện nằm trong khu phức hợp bí mật của Zuckerberg.

Mảnh đất này trước đây thuộc về gia đình ông cố của Ako, nhưng đã trở thành một phần của dự án bất động sản khổng lồ trị giá hàng trăm triệu USD. Sau quá trình đàm phán với đại diện pháp lý của Zuckerberg, Ako được phép tiếp cận khu đất để xác định và đăng ký vị trí các ngôi mộ với chính quyền bang Hawaii. Tuy nhiên, ông vẫn chưa thể tìm thấy dấu tích của những người thân khác được cho cũng chôn tại đây.

Điều khiến Ako lo ngại là khu vực này được kiểm soát an ninh nghiêm ngặt và nhân viên xây dựng bị buộc ký các thỏa thuận không tiết lộ (NDA), khiến việc báo cáo phát hiện các di tích văn hóa như hài cốt (iwi) trở nên phức tạp. Ako và nhiều cư dân bản địa lo ngại rằng sự phát triển của dự án bất động sản này sẽ dẫn đến việc phá hủy các di tích văn hóa quan trọng và mất đi bản sắc của cộng đồng người bản địa tại Hawaii.

Chính quyền Hawaii đã xác nhận khả năng có thêm nhiều địa điểm chôn cất chưa xác định trong khu đất này. Đại diện truyền thông của Zuckerberg cho biết khu mộ của gia đình Ako đã được thông báo từ năm 2015 và đang được rào lại. Bà cũng cho biết nhân viên buộc phải tuân thủ quy định về việc báo cáo nếu phát hiện di tích văn hóa.

Dự án bất động sản của Zuckerberg đã trở thành một trong những vấn đề nóng tại Hawaii, đặc biệt khi không ai rõ liệu còn bao nhiêu di tích văn hóa khác đang bị chôn vùi trong vùng đất bị phong tỏa. Mark Zuckerberg đã trở thành một trong những chủ đất lớn nhất tại bang Hawaii, với tổng diện tích đất vượt mốc 2.300 mẫu Anh (9,3 triệu m2), gấp gần 10 lần Công viên Trung tâm ở New York.

Zuckerberg không phải là người duy nhất tham gia vào làn sóng mua đất tại Hawaii. Nhiều tỷ phú công nghệ khác, như Larry Ellison, Jeff Bezos, Oprah Winfrey và Marc Benioff, cũng sở hữu đất rộng tại các đảo Hawaii. Tuy nhiên, sự hiện diện ngày càng lớn của Zuckerberg vẫn gây tranh cãi, và nhiều chuyên gia và cư dân bản địa lo ngại rằng sự “chiếm lĩnh” đất đai của các tỷ phú từ đất liền sẽ phá vỡ cấu trúc xã hội và bản sắc của Hawaii.

Cuộc tranh cãi xung quanh dự án bất động sản của Zuckerberg tại Hawaii đặt ra những câu hỏi quan trọng về việc bảo vệ di sản văn hóa và quyền của người bản địa trong bối cảnh phát triển kinh tế và đô thị hóa. Việc cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo tồn văn hóa đang trở thành một thách thức lớn cho chính quyền và các bên liên quan tại Hawaii.

Hiện tại, dự án bất động sản của Zuckerberg vẫn đang được tiếp tục triển khai, trong khi các bên liên quan tiếp tục đàm phán và tìm kiếm giải pháp để bảo vệ di sản văn hóa của người bản địa tại Hawaii. Theo dõi cập nhật mới nhất về vấn đề này để hiểu rõ hơn về diễn biến của sự kiện.

Ông Hoàng Nam Tiến – Một biểu tượng của sự nghiệp đầy tự hào và dấu ấn sâu sắc trong lĩnh vực công nghệ và giáo dục Việt Nam. Sự ra đi đột ngột của ông vào chiều ngày 31/7 do đột quỵ và ngừng tim đã để lại niềm tiếc thương sâu sắc trong cộng đồng công nghệ và giáo dục Việt Nam. Ông là minh chứng cho tinh thần tiên phong, không ngừng học hỏi và truyền cảm hứng mạnh mẽ.

Ông Hoàng Nam Tiến gắn bó với Tập đoàn FPT trong 32 năm và đạt được nhiều thành tựu rực rỡ. Tốt nghiệp chuyên ngành Công nghệ Thông tin tại Đại học Bách khoa Hà Nội vào năm 1993, ông gia nhập FPT và nhanh chóng được bổ nhiệm vào các vị trí quan trọng. Ở tuổi 26, ông đã là Phó Giám đốc Trung tâm Phân phối Máy tính FCD và Trưởng phòng Kinh doanh FPT Hà Nội.

Một quyết định quan trọng trong sự nghiệp của ông là tạm dừng công việc tại FPT để du học tại Mỹ vào năm 2001. Quãng thời gian này đã giúp ông mở rộng kiến thức và nung nấu những ý tưởng đột phá, giúp ông góp phần mang lại những thay đổi lớn cho bộ phận kinh doanh của FPT khi trở về.

Từ năm 2002 đến 2012, ông Tiến liên tục thăng tiến qua nhiều vị trí quan trọng, bao gồm Phó Giám đốc FPT TP.HCM, Tổng Giám đốc Công ty TNHH Phân phối FPT, và có vai trò then chốt trong việc giúp FPT đạt mốc doanh thu 1 tỷ USD vào năm 2008. Đặc biệt, ông đã giúp FPT Software đạt tốc độ tăng trưởng bình quân ấn tượng hơn 30% mỗi năm trong 8 năm, vươn mình trở thành một trong 500 công ty phần mềm lớn nhất thế giới và Top 100 nhà cung cấp dịch vụ tin cậy hàng đầu thế giới.

Sau khi cống hiến cho FPT Software, ông Hoàng Nam Tiến tiếp tục gắn bó với FPT Telecom từ tháng 3/2020 đến tháng 4/2023 trên cương vị Chủ tịch. Từ ngày 25/4/2023 cho đến khi qua đời, ông giữ chức Phó Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học FPT, phụ trách Viện Quản trị & Công nghệ FSB.

Ông đã dồn toàn bộ tâm huyết vào lĩnh vực đào tạo tại Đại học FPT, đặc biệt là các chương trình quản trị như Global MiniMBA, Digital Transformation Leadership hay hệ sau đại học dành cho nhà lãnh đạo tương lai. Ông coi giáo dục không chỉ là nơi truyền đạt kiến thức mà còn là không gian để khai phóng tư duy, giúp thế hệ trẻ làm chủ tương lai trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI).

Ngoài những dấu ấn trong sự nghiệp kinh doanh và giáo dục, ông Hoàng Nam Tiến còn để lại di sản văn hóa và tinh thần quý giá qua các tác phẩm sách của mình. Ông đã giới thiệu nhiều cuốn sách chuyên sâu, trong đó có “13 Bài giảng của Giáo Tiến về quản trị và lãnh đạo” và “Ứng dụng AI vào doanh nghiệp”. Những cuốn sách này không chỉ mang giá trị thực tiễn mà còn cảm xúc sâu sắc, giúp người đọc có định hướng rõ ràng trước làn sóng AI đang ngày càng mạnh mẽ.

Ông Hoàng Nam Tiến đã nhận được nhiều vinh dự trong suốt sự nghiệp của mình, bao gồm việc nằm trong Top 100 Gương mặt Trí thức tiêu biểu Việt Nam trên mặt trận kinh tế năm 2012 và nhận bằng khen của Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông năm 2016.

Sự ra đi của ông Hoàng Nam Tiến là một mất mát lớn, nhưng những gì ông để lại sẽ tiếp tục là nguồn cảm hứng và kiến thức quý báu, khẳng định một di sản vượt thời gian.

Đền Quán Thánh, một Di tích quốc gia đặc biệt, từ lâu đã trở thành nơi gửi gắm niềm tin tâm linh của nhiều người dân Thủ đô và là điểm đến du lịch hấp dẫn khi ghé thăm Hà Nội. Với những giá trị lịch sử và văn hóa phong phú, đền Quán Thánh tiếp tục có bước chuyển mình đáng kinh ngạc khi hướng tới khai thác chương trình du lịch đêm hoàn toàn mới vào tháng 8 năm nay.

Sản phẩm du lịch đêm ‘Tiếng chuông Trấn Vũ – Chạm vào linh thiêng, Sống cùng huyền thoại’ đã nhận được sự ủng hộ tích cực từ công chúng trong 2 ngày ra mắt 28 và 29/5 vừa qua. Chương trình này là sự kết hợp giữa nghệ thuật trình diễn và tham quan trải nghiệm được thực hiện dưới đôi bàn tay của đạo diễn Ninh Quang Trường, phối hợp với Trung tâm Xúc tiến Quảng bá Di sản Văn hóa phi vật thể Việt Nam.

Tiếng chuông từ ngôi đền thiêng thờ Huyền Thiên Trấn Vũ đã trở thành âm thanh gần gũi, quen thuộc với mỗi người dân sống quanh khu vực lân cận Hồ Tây. Tiếng chuông ấy không chỉ báo hiệu thời gian mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về sự thức tỉnh tâm linh. Chương trình đưa khán giả đi qua nhiều cung bậc cảm xúc qua 2 phần thể hiện.

Phần đầu tiên là tiết mục biểu diễn thực cảnh với thời lượng 45 phút, tái hiện hình ảnh đoàn rước, nghi thức dâng chúc văn, tuồng tích ca ngợi công lao Huyền Thiên Trấn Vũ. Tiếp đến là phần 2 với hoạt động tham quan không gian ngoài trời và trong điện thờ, du khách sẽ được khám phá, giải mã những câu chuyện lịch sử gắn với ngôi đền, cũng như khu vực Hồ Tây.

Thông qua các hoạt động, mỗi người sẽ được trải nghiệm và tìm hiểu về pho tượng Huyền Thiên Trấn Vũ – được công nhận là Bảo vật quốc gia, đại diện cho kỹ thuật tinh xảo của làng nghề đúc đồng Ngũ Xã nói riêng và nghệ thuật đúc đồng Việt Nam thế kỷ 17 nói chung. Công chúng Thủ đô cùng nhiều du khách trong và ngoài nước sẽ cùng tìm thấy cảm giác hòa mình vào tiếng chuông ấy trong chương trình du lịch đêm này.

Chương trình không chỉ tạo ra chiều sâu văn hóa khi tổng hòa được các di sản văn hóa phi vật và vật thể xoay quanh tín ngưỡng thờ Huyền Thiên Trấn Vũ, mà tạo ra chiều rộng trong sự liên kết với văn hóa của cả một vùng Hồ Tây rộng lớn.

Nghề làm gốm truyền thống của người M’nông Rlăm tại buôn Dơng Bắk, xã Liên Sơn, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk, đã tồn tại bền bỉ qua nhiều thế hệ với kỹ thuật độc đáo như ‘nuôi đất’, ‘trích đất’ và nung lộ thiên. Gốm của người M’nông Rlăm được biết đến với đặc trưng không sử dụng bàn xoay, không lò nung, không khuôn đúc, tạo nên những sản phẩm độc đáo và mang đậm bản sắc văn hóa.

Quá trình làm gốm bắt đầu từ việc ‘nuôi đất’, tức là ủ đất sét lấy từ bờ sông Krông Ana để giữ ẩm và bảo tồn chất đất. Sau đó, người thợ sẽ ‘trích đất’ – lấy một lượng đất vừa đủ để tạo nên một sản phẩm, được xem như một nghi thức tâm linh. Gốm M’nông Rlăm được tạo dáng hoàn toàn bằng tay, không sử dụng bàn xoay. Người thợ di chuyển xung quanh sản phẩm trong quá trình nặn, tương đồng với cách làm gốm của người Chăm. Sản phẩm sau khi tạo hình được đánh bóng bằng đá, khắc họa tiết bằng que tre, sau đó phơi khô tự nhiên rồi nung trong lửa khoảng 30 phút với nhiên liệu vỏ trấu và mùn cưa.

Gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào cuối năm 2024. Sự công nhận này đánh dấu bước chuyển quan trọng trong hành trình gìn giữ và phục hồi một làng nghề truyền thống đặc sắc của Tây Nguyên. Tuy nhiên, việc gìn giữ nghề gốm truyền thống của người M’nông Rlăm đang đối mặt với nhiều thách thức, trong đó có sự mai một về nhân lực, nguyên liệu khan hiếm, và khó khăn trong tiêu thụ sản phẩm.

Chính quyền địa phương đã triển khai một số đề án bảo tồn và phát triển làng nghề gốm truyền thống, đặt hàng sản phẩm gốm từ nghệ nhân địa phương, tổ chức các lớp truyền dạy nghề, và giới thiệu sản phẩm đến các đơn vị lữ hành. Gốm thủ công của buôn Dơng Bắk đã được công nhận là sản phẩm OCOP đạt 3 sao cấp tỉnh, mở ra cơ hội tiếp cận thị trường rộng hơn. Du lịch cộng đồng đã mang đến hy vọng mới cho nghề làm gốm của người M’nông tại buôn Dơng Bắk. Các tour du lịch trải nghiệm đã về đến Yang Tao, tạo điều kiện cho nghệ nhân địa phương trình diễn kỹ thuật làm gốm cổ.

Du khách khi đến thăm làng gốm không chỉ được tìm hiểu quy trình thủ công, mà còn có thể trực tiếp tham gia tạo hình, trang trí sản phẩm và mang về làm kỷ niệm. Những hoạt động này bước đầu giúp gốm Yang Tao có thêm cơ hội được hồi sinh, đồng thời trở thành điểm nhấn văn hóa trong phát triển du lịch bền vững tại khu vực Tây Nguyên. Với những nỗ lực bảo tồn và phát triển, hy vọng rằng nghề làm gốm truyền thống của người M’nông Rlăm sẽ tiếp tục tồn tại và phát triển trong tương lai.

Chuỗi chương trình Chuyến xe nghệ thuật sẽ chính thức trở lại vào năm 2024 với sự kiện đầu tiên mang tên Ca Huế bên sông Sài Gòn, hứa hẹn mang đến những trải nghiệm văn hóa đặc sắc và thú vị cho người tham gia. Sự kiện này được tổ chức bởi Salon Văn hóa cà phê thứ Bảy và Cà phê thứ Bảy trẻ, với mục tiêu nâng cao hiểu biết về di sản văn hóa dân tộc thông qua sự tương tác trực tiếp với các nghệ sĩ và chuyên gia.

Sự kiện Ca Huế bên sông Sài Gòn sẽ diễn ra vào ngày 27-7, bắt đầu từ Salon Văn hóa cà phê thứ Bảy tại địa chỉ số 79A, đường Phan Kế Bính, phường Tân Định và kết thúc tại Không gian Huế truyền thống và đương đại bên sông Sài Gòn, số 51B, đường Tú Xương, phường Xuân Hòa. Với trách nhiệm nghệ thuật thuộc về nhạc sĩ Dương Thụ, chương trình sẽ có sự góp mặt của các diễn giả là nghệ sĩ Đăng Ninh và NSƯT Vân Khánh.

Bên cạnh đó, người tham gia sẽ được thưởng thức phần trình diễn của nhiều nghệ sĩ tài năng như Đăng Ninh với đàn nhị, NSƯT Hải Phượng với đàn tranh, Mạnh Hùng với trống, Minh Tiến với đàn bầu và Minh Ngọc với đàn nguyệt. Sự kết hợp giữa các nghệ sĩ và chuyên gia sẽ mang lại một chương trình văn hóa đa dạng và phong phú, giúp người tham gia có cơ hội khám phá những nét đặc sắc của ca Huế.

Sự kiện Ca Huế bên sông Sài Gòn là cơ hội để khám phá những nét đặc sắc của ca Huế, một di sản văn hóa quý báu của dân tộc. Thông qua chương trình này, người tham gia sẽ có thể nâng cao hiểu biết về văn hóa dân tộc và trải nghiệm trực tiếp với các nghệ sĩ và chuyên gia. Đây cũng là một hoạt động thiết thực nhằm quảng bá và bảo tồn di sản văn hóa ca Huế, góp phần phát triển văn hóa và du lịch tại thành phố.

Nhằm đáp ứng nhu cầu của người yêu văn hóa và nghệ thuật, các tổ chức sẽ tiếp tục giới thiệu những hoạt động thuộc chuỗi chương trình Chuyến xe nghệ thuật trên trang Salon Văn hóa cà phê thứ Bảy cũng như trên các phương tiện truyền thông khác. Mọi thông tin chi tiết và cập nhật về sự kiện sẽ được thông báo rộng rãi để người dân và du khách có thể tham gia và trải nghiệm.