Sẻ đồng ngực vàng, một loài chim di cư quý hiếm đang bên bờ tuyệt chủng ngoài tự nhiên, vừa được phát hiện tại Việt Nam. Vào tháng 5/2025, các nhà nghiên cứu thuộc Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga đã ghi nhận sự xuất hiện của hai cá thể Sẻ đồng ngực vàng trong một đợt khảo sát khu hệ chim tại đảo Ba Mùn, thuộc Vườn Quốc gia Bái Tử Long, tỉnh Quảng Ninh. Phát hiện này không chỉ mang lại hy vọng cho sự bảo tồn của loài chim này mà còn chỉ ra rằng hệ sinh thái tại khu vực Đông Bắc Việt Nam vẫn duy trì được các điều kiện sinh cảnh cần thiết cho các loài chim hoang dã trong mùa di cư.

Sẻ đồng ngực vàng (Emberiza aureola) là thành viên của họ Sẻ đồng (Emberizidae), phân bố chủ yếu ở khu vực Á – Âu. Trước đây, loài này từng có số lượng cá thể lên tới hàng chục triệu nhưng đã suy giảm hơn 90% trong vòng 40 năm qua do các hoạt động săn bắt trái phép, mất sinh cảnh và biến đổi đất nông nghiệp. Do tình trạng suy giảm nghiêm trọng, Sẻ đồng ngực vàng đã được xếp vào nhóm Cực kỳ nguy cấp (CR) trong Sách Đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) từ năm 2017.

Ở Việt Nam, Sẻ đồng ngực vàng được coi là loài chim trú đông rất hiếm gặp. Chúng thường di cư qua các khu vực Tây Bắc, Đông Bắc, Trung Trung Bộ và Nam Bộ. Loài này ưa thích các sinh cảnh mở như trảng cỏ, đồng ruộng, rừng ngập mặn hoặc vùng cây bụi gần nguồn nước, và có thể sinh sống ở độ cao lên đến 1.730m. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, số lượng cá thể ghi nhận được ở nước ta ngày càng giảm.

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm nghiêm trọng của loài chim này là nạn săn bắt để làm món ăn “đặc sản”, đặc biệt tại các quốc gia nằm trên tuyến di cư. Bên cạnh đó, việc thu hẹp diện tích rừng, chuyển đổi đất nông nghiệp, và ô nhiễm môi trường sống cũng góp phần làm mất nơi cư trú của chúng.

Nhằm bảo vệ loài chim quý hiếm này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 04/CT-TTg ngày 17/5/2022, yêu cầu thực hiện các giải pháp cấp bách nhằm bảo vệ các loài chim hoang dã, di cư tại Việt Nam – trong đó có Sẻ đồng ngực vàng. Sự hiện diện của loài này tại Việt Nam không chỉ là một tín hiệu quan trọng cho nỗ lực bảo tồn mà còn nhấn mạnh vai trò của loài trong chuỗi thức ăn tự nhiên, góp phần duy trì cân bằng sinh thái.

Việc bảo vệ Sẻ đồng ngực vàng cũng giúp ngăn chặn sự suy thoái của các hệ sinh cảnh quan trọng – đồng thời nâng cao ý thức cộng đồng trong việc bảo vệ động vật hoang dã, chống lại các hoạt động khai thác và buôn bán trái phép. Là loài di cư xuyên lục địa, việc bảo vệ Sẻ đồng ngực vàng đòi hỏi sự hợp tác và nỗ lực không chỉ từ Việt Nam mà còn từ nhiều quốc gia khác. Hiện tại, Việt Nam đóng vai trò là điểm trú đông và hành lang di cư của loài này, do đó việc duy trì hệ sinh thái tự nhiên, đặc biệt tại các vườn quốc gia và khu bảo tồn, là yếu tố then chốt trong chương trình bảo tồn chung.

Vườn Quốc gia Tràm Chim, tọa lạc tại tỉnh Đồng Tháp, đang nổi lên là một điểm đến quan trọng về đa dạng sinh học với hệ sinh thái đặc trưng và phong phú. Với diện tích hơn 7.313 ha, vườn quốc gia này là nơi bảo tồn hàng trăm loài thực vật, chim nước và thủy sinh vật quý hiếm. Đặc biệt, Vườn Quốc gia Tràm Chim được công nhận là khu Ramsar thứ hai của Việt Nam và thứ 2.000 của thế giới, khẳng định tầm quan trọng đặc biệt về mặt sinh thái và bảo tồn.

Trong khuôn khổ nỗ lực bảo tồn và phát triển bền vững, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, ông Huỳnh Minh Tuấn và Nguyễn Thành Diệu, đã có buổi làm việc và khảo sát thực địa tại Vườn Quốc gia Tràm Chim. Mục tiêu chính của buổi làm việc là đánh giá thực trạng hoạt động và định hướng phát triển du lịch sinh thái tại đây. Thông qua buổi làm việc, các bên liên quan đã thảo luận và tìm ra giải pháp để tăng cường hiệu quả bảo tồn và phát triển du lịch sinh thái tại Vườn Quốc gia Tràm Chim.

Một trong những nội dung trọng tâm của buổi làm việc là đánh giá tiến độ triển khai Đề án Bảo tồn và phát triển Sếu đầu đỏ giai đoạn 2022-2032. Hiện nay, Vườn Quốc gia Tràm Chim đang chăm sóc các cá thể sếu đầu đỏ được tiếp nhận từ Thái Lan vào tháng 4/2025, đồng thời phục hồi sinh cảnh tự nhiên như lúa ma, bãi năn kim – môi trường sống quan trọng của loài chim quý hiếm này. Song song với công tác bảo tồn, việc truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng và kêu gọi các nguồn lực xã hội cho hoạt động bảo tồn cũng được chú trọng triển khai.

Ban Quản lý Vườn Quốc gia Tràm Chim đã báo cáo những thuận lợi, khó khăn trong công tác bảo tồn đa dạng sinh học và thực hiện đề án bảo tồn sếu. Các đại biểu đã thảo luận và đề xuất giải pháp để tăng cường hiệu quả bảo tồn và phát triển du lịch sinh thái. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Huỳnh Minh Tuấn đánh giá cao những kết quả bước đầu của đề án và nhấn mạnh yêu cầu tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa bảo tồn thiên nhiên và phát triển du lịch sinh thái bền vững.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thành Diệu đề nghị Ban Quản lý Vườn rà soát lại các văn bản pháp lý và chức năng nhiệm vụ sau khi có sự điều chỉnh địa giới hành chính. Ông cũng nhấn mạnh đến việc tăng cường truyền thông, đẩy mạnh kết nối tour tuyến, đặc biệt là du lịch gắn với hình ảnh sếu đầu đỏ, loài chim mang tính biểu tượng, góp phần tạo dấu ấn đặc sắc cho thương hiệu du lịch Tràm Chim.

Tóm lại, Vườn Quốc gia Tràm Chim là một điểm đến đầy tiềm năng để phát triển du lịch bền vững, gắn với bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học. Với sự hợp tác và nỗ lực của các bên liên quan, Tràm Chim có thể trở thành biểu tượng xanh của Đồng Tháp và là một trong những điểm đến du lịch sinh thái hấp dẫn của Việt Nam, đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Hơn nữa, Vườn Quốc gia Tràm Chim cũng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn hệ sinh thái và đa dạng sinh học, góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Trong tương lai, Vườn Quốc gia Tràm Chim có thể trở thành một khu Ramsar mẫu mực, không chỉ của Việt Nam mà còn của toàn thế giới, về bảo tồn và phát triển bền vững. Với sự quan tâm và đầu tư đúng đắn, Vườn Quốc gia Tràm Chim sẽ tiếp tục là một điểm đến hấp dẫn cho du khách và là một nguồn tự nhiên quý giá cho thế hệ tương lai.

Hai ngư dân Mỹ lập kỷ lục với cá ‘khủng’, nhưng bị khuyến cáo tiêu diệt vì xâm lấn

Jason Wise và Dyllan Rust, hai ngư dân đến từ Delaware, Mỹ, vừa ghi tên mình vào lịch sử khi bắt được những con cá có giá trị ẩm thực cao, lập kỷ lục tiểu bang. Tuy nhiên, thay vì được vinh danh, các loài cá này lại bị chính quyền khuyến cáo tiêu diệt do thuộc nhóm sinh vật xâm lấn, đe dọa hệ sinh thái địa phương.

Wise đã lập kỷ lục tiểu bang đầu tiên về cá trê đầu bẹt sau khi bắt được một con cá nặng khoảng 15,4 kg tại hồ Lums. Anh chia sẻ rằng cần câu của mình bị va mạnh, cong xuống đất và biết mình lại bắt được một con cá khủng. Đây không phải lần đầu Wise bắt được cá trê đầu bẹt tại địa điểm này, khi trong năm 2024, anh đã bắt được 53 con.

Gần như đồng thời, Rust từ Harrington cũng thiết lập một kỷ lục mới với con cá lóc đầu phương Bắc nặng gần 7 kg, phá kỷ lục cũ chỉ trong chưa đầy một tháng. Anh bắt được cá tại Marshyhope Ditch, bên ngoài Harrington.

Mặc dù được đánh giá cao về mặt ẩm thực, cả cá trê đầu bẹt và cá lóc phương Bắc đều nằm trong danh sách sinh vật xâm lấn, có khả năng phá vỡ cân bằng sinh thái. Theo DNREC, cá trê đầu bẹt chỉ săn cá sống và giáp xác, đe dọa nghiêm trọng đến hệ sinh vật thủy sinh bản địa. Còn cá lóc phương Bắc có khả năng sinh sản nhiều lần mỗi năm và ăn tạp, làm giảm số lượng cá thể thao như cá rô miệng rộng.

DNREC cũng nhấn mạnh rằng việc mua bán, vận chuyển, thả hoặc sở hữu các loài xâm lấn còn sống đều bị nghiêm cấm tại Delaware. Tuy nhiên, nếu ngư dân bắt được chúng bằng phương pháp hợp pháp, việc tiêu thụ làm thực phẩm được chấp nhận và thậm chí được khuyến khích.

Cá xâm lấn đang ngày càng được đánh giá cao về mặt ẩm thực và DNREC khuyến khích ngư dân báo cáo số lượng cá xâm lấn bắt được. Việc này không chỉ giúp kiểm soát số lượng cá xâm lấn mà còn góp phần bảo vệ hệ sinh thái địa phương.