Một nghiên cứu gần đây đã đưa ra những phát hiện đáng chú ý về mối liên hệ giữa các nhiễm trùng đường hô hấp như COVID-19, cúm và sự tái hoạt động của các tế bào ung thư vú đang trong trạng thái ngủ đông ở bệnh nhân đã thuyên giảm. Các tế bào ung thư này có khả năng tồn tại trong các cơ quan như phổi, xương và gan sau khi điều trị ung thư vú.

Theo nghiên cứu, các nhà khoa học đã phát hiện ra mối liên hệ giữa nhiễm trùng COVID-19 và cúm với sự tái hoạt động của các tế bào ung thư vú dormant trong phổi. Dữ liệu từ gần 37.000 bệnh nhân đã được phân tích, và kết quả cho thấy rằng nhiễm COVID-19 có liên quan đến nguy cơ mắc ung thư vú di căn ở phổi tăng hơn 40%. Điều này cho thấy một mối quan hệ đáng kể giữa nhiễm COVID-19 và sự tái hoạt động của các tế bào ung thư vú.

Các thí nghiệm trên chuột cũng đã được thực hiện để hiểu rõ hơn về cơ chế tái hoạt động của các tế bào ung thư. Kết quả cho thấy rằng nhiễm cúm và COVID-19 có thể kích hoạt các tế bào ung thư vú đang ngủ đông chỉ sau vài ngày nhiễm bệnh. Trong vòng hai tuần, các nhà nghiên cứu đã quan sát thấy sự mở rộng lớn của các tế bào ung thư thành các tổn thương di căn gấp hơn 100 lần. Điều này cho thấy rằng các nhiễm trùng đường hô hấp có thể đóng vai trò quan trọng trong sự tái hoạt động của các tế bào ung thư.

Cơ thể phản ứng miễn dịch có thể đóng vai trò trong việc tái hoạt động các tế bào ung thư. Sau khi ung thư vú thuyên giảm, một số lượng nhỏ tế bào ung thư có thể vẫn còn tồn tại trong các mô phổi, xương và gan. Đôi khi, viêm có thể đánh thức các tế bào này. Các nhà khoa học đã nghi ngờ rằng các loại virus thông thường như Epstein-Barr có thể kích hoạt một số loại ung thư. Virus papillomavirus ở người (HPV) đã được chứng minh là kích hoạt ung thư cổ tử cung.

Tuy nhiên, nghiên cứu về tế bào người vẫn còn hạn chế, và không rõ hoàn toàn làm thế nào virus kích hoạt bệnh ung thư lan rộng. Các phát hiện này cho thấy phản ứng miễn dịch của cơ thể có thể đóng vai trò quan trọng trong sự tái hoạt động của các tế bào ung thư. Tuy nhiên, cần nhiều nghiên cứu hơn để xác định liệu tiêm chủng có thể giúp ngăn chặn sự tái hoạt động của các tế bào ung thư đang ngủ đông hay không.

Các nhà nghiên cứu tại Viện Salk đã tạo ra một bước đột phá trong lĩnh vực di truyền học bằng cách phát triển một công cụ mới có tên ShortStop. Công cụ này tận dụng sức mạnh của học máy để khám phá những vùng DNA thường bị bỏ qua trong quá trình tìm kiếm các microprotein – những protein nhỏ có thể đóng vai trò quan trọng trong bệnh tật.

ShortStop được thiết kế để giúp các nhà khoa học xác định các vùng DNA có khả năng mã hóa microprotein và dự đoán khả năng sinh học của chúng. Điều này có thể giúp tiết kiệm thời gian và tiền bạc trong việc tìm kiếm các microprotein liên quan đến sức khỏe và bệnh tật. Công cụ này hoạt động bằng cách phân loại microprotein thành hai loại: chức năng và không chức năng, dựa trên dữ liệu huấn luyện từ các bộ dữ liệu ngẫu nhiên được tạo ra bởi máy tính.

Khi áp dụng ShortStop vào một bộ dữ liệu đã được công bố trước đó, các nhà nghiên cứu đã xác định được 8% microprotein có khả năng chức năng, ưu tiên chúng cho việc theo dõi tiếp theo. Công cụ này cũng giúp xác định các microprotein bị bỏ qua bởi các phương pháp khác, bao gồm cả một microprotein đã được xác nhận bằng cách phát hiện trong các tế bào và mô của con người.

ShortStop đã được sử dụng để phân tích dữ liệu di truyền từ các khối u phổi của con người và mô lân cận bình thường để tạo ra danh sách các microprotein tiềm năng chức năng. Trong số các microprotein mà ShortStop tìm thấy, một số nổi bật đã được biểu hiện nhiều hơn trong mô khối u hơn mô bình thường, cho thấy chúng có thể đóng vai trò là dấu ấn sinh học hoặc microprotein chức năng cho ung thư phổi.

Việc xác định microprotein liên quan đến ung thư phổi này chứng minh giá trị của ShortStop và học máy trong việc ưu tiên các ứng viên cho nghiên cứu và phát triển điều trị trong tương lai. Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng ShortStop sẽ giúp họ tìm ra các microprotein mới liên quan đến sức khỏe và bệnh tật, từ đó mở ra những con đường mới cho việc chẩn đoán và điều trị các bệnh như ung thư và Alzheimer. Thông tin chi tiết về nghiên cứu này có thể được tìm thấy tại trang web của Viện Salk.

Ngành Công nghệ sinh học đang trở thành một trong những lĩnh vực hứa hẹn và đột phá trong thế kỷ 21, với ứng dụng rộng rãi trong các ngành như dược, nông nghiệp, và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, nhiều sinh viên và người lao động trong ngành này thường lo lắng về khó khăn trong việc tìm kiếm việc làm hoặc phải làm trái ngành.

Ngành Công nghệ sinh học đòi hỏi người học phải có nền tảng học thuật vững chắc, tư duy khoa học sắc bén và khả năng đọc hiểu, tổng hợp và vận dụng kiến thức linh hoạt. Đặc biệt, kỹ năng thực hành trong phòng thí nghiệm, sử dụng thành thạo các thiết bị và phần mềm số, khai thác dữ liệu lớn, nắm vững tin sinh học, lập trình cơ bản và ngoại ngữ chuyên ngành là những yếu tố không thể thiếu để hội nhập tri thức toàn cầu.

Thực tế cho thấy nhiều sinh viên tốt nghiệp ngành Công nghệ sinh học còn yếu về kỹ năng thực hành, sử dụng công nghệ số và ngoại ngữ, dẫn đến khó đáp ứng ngay các yêu cầu khắt khe của doanh nghiệp hay viện nghiên cứu hiện đại.

Theo ThS Dương Nhật Linh, giảng viên Khoa Công nghệ sinh học – Trường Đại học Mở TPHCM, quan niệm về khó xin việc trong ngành Công nghệ sinh học cần được nhìn nhận lại một cách toàn diện và thấu đáo. Công nghệ sinh học là ngành đặc thù với tính liên ngành cao, yêu cầu nhân lực không chỉ am hiểu về sinh học, mà còn phải hội tụ tri thức từ nhiều lĩnh vực như công nghệ thông tin, hóa học, tự động hóa và quản lý chất lượng.

ThS Linh khuyến nghị sinh viên ngành Công nghệ sinh học cần chủ động trau dồi kiến thức chuyên sâu, ngoại ngữ, kỹ năng số và trải nghiệm liên ngành. Công nghệ sinh học đang ‘khát’ nhân lực chất lượng cao, những người linh hoạt, sáng tạo và đa năng. Chỉ cần chủ động và sẵn sàng đổi mới, sinh viên ngành Công nghệ sinh học có thể tìm được công việc phù hợp với năng lực.

Về phía doanh nghiệp, ông Đinh Xuân Tùng, Phó Giám đốc Công ty Cổ phần Kỹ thuật Môi trường Gia Định, cho rằng nỗi lo thất nghiệp của sinh viên công nghệ sinh học phần lớn đến từ tư duy bị động. Ứng viên nổi bật không phải là người có điểm trung bình tích lũy cao nhất mà là người thể hiện được khả năng ứng dụng kiến thức vào thực tiễn.

Ông Tùng nhấn mạnh sự ‘kén chọn’ của doanh nghiệp nằm ở kỹ năng thực tiễn. Sinh viên cần chủ động tìm kiếm cơ hội thực tập, tham gia các dự án nghiên cứu hoặc tự thực hiện các thí nghiệm nhỏ. Việc biết vận hành một hệ thống lên men, kỹ thuật phân lập và định danh vi khuẩn, hay cách phân tích kết quả xét nghiệm có giá trị hơn rất nhiều so với một bảng điểm ‘đỏ chói’.

Theo ông Tùng, sinh viên cần thay đổi góc nhìn từ bị động sang chủ động, hoạch định kế hoạch học tập và hành động cụ thể để đáp ứng nhu cầu thực tế. Cánh cửa cơ hội của ngành Công nghệ sinh học rất rộng, nhưng không tự động mở ra cho mọi người. Nó mở ra cho những ai chủ động trang bị kiến thức nền tảng vững chắc, kỹ năng thực hành thành thạo, tư duy liên ngành, đặc biệt với công nghệ thông tin và dữ liệu, cùng khả năng ngoại ngữ và các kỹ năng mềm như giải quyết vấn đề, làm việc nhóm.

Tóm lại, ngành Công nghệ sinh học đang bước vào kỷ nguyên số với tốc độ phát triển mạnh mẽ, mở ra nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra không ít thách thức. Sinh viên và người lao động trong ngành cần chủ động trang bị kiến thức, kỹ năng và tư duy đổi mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường lao động.

Để tìm hiểu thêm về ngành Công nghệ sinh học và các cơ hội việc làm, bạn có thể tham khảo thêm các nguồn thông tin sau: https://www.science.org hoặc https://www.nature.com.