Trong một bước tiến đột phá, robot thông minh “Học bá01” đã làm lịch sử khi trở thành nghiên cứu sinh tiến sĩ đầu tiên tại Trung Quốc. Robot này được chấp nhận vào chương trình nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành Kịch nghệ và Điện ảnh tại Học viện Sân khấu Thượng Hải, niên khóa 2025-2026. Với khả năng nhận thức và xử lý thông tin tương tự con người, “Học bá01” sẽ tham gia vào các lớp học cùng các nghiên cứu sinh tiến sĩ người thật trong suốt 4 năm tới.

Được mô tả là “Nghệ sĩ biểu diễn thông minh hiện thân”, “Người sáng tạo thuật toán Opera”, “Nhà khám phá nghệ thuật và công nghệ” và “Người kế thừa Opera Kỹ thuật số”, robot này đại diện cho một bước tiến quan trọng trong việc tích hợp trí tuệ nhân tạo vào lĩnh vực nghệ thuật. Hình dạng vật lý của “Học bá01” được tối ưu hóa từ robot “Walker2”, với chiều cao 1,75 mét và nặng khoảng 30 kg.

Chương trình giảng dạy của robot này sẽ bao gồm các mô-đun cơ bản, nghệ thuật, hệ thống và nhiệm vụ, liên quan đến các lĩnh vực như nhận thức và mô hình hóa nhận thức, hợp nhất dữ liệu đa phương thức và đánh giá kết quả dưới dạng “bảo vệ luận án”. Công ty TNHH Robot Droid Thượng Hải, đơn vị chế tạo người máy, cho biết “Học bá01” sẽ được đào tạo chuyên sâu về hí khúc, biểu diễn, biên kịch, thiết kế sân khấu… cũng như nghiên cứu về sản xuất hí kịch dựa trên mạng LSTM.

Robot này cũng sẽ có cơ hội học tập tại Phòng thí nghiệm trọng điểm “AI + Nghệ thuật biểu diễn” và Phòng thí nghiệm trọng điểm về Đổi mới tích hợp Nghệ thuật biểu diễn kỹ thuật số của Bộ Văn hóa và Du lịch Trung Quốc. Sự kiện này đánh dấu một thử nghiệm giáo dục đột phá, hướng đến việc tích hợp trí tuệ nhân tạo tạo sinh vào sáng tác kịch nghệ và đưa trí thông minh hiện thân vào đào tạo biểu diễn chuyên biệt.

Việc “Học bá01” trở thành nghiên cứu sinh tiến sĩ robot thông minh đầu tiên của Trung Quốc mở ra một cuộc khám phá liên ngành mới về “sự kết hợp giữa công nghệ và nghệ thuật”. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc khám phá tiềm năng của trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực nghệ thuật và giáo dục.

Thông tin về robot “Học bá01” và chương trình nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Học viện Sân khấu Thượng Hải có thể được tìm hiểu thêm tại trang web của Học viện Sân khấu Thượng Hải hoặc trang web của Công ty TNHH Robot Droid Thượng Hải.

Robot Xueba01, được cộng đồng mạng Trung Quốc ca ngợi về ngoại hình tựa ‘nam thần’, đã chính thức trở thành nghiên cứu sinh tại Học viện Hý kịch Thượng Hải, Trung Quốc. Đây là một trong những trường nghệ thuật hàng đầu tại Trung Quốc. Xueba01 là robot đầu tiên được nhận vào chương trình đào tạo tiến sĩ chuyên ngành sân khấu và điện ảnh tại học viện này.

Robot Xueba01 được phát triển bởi Đại học Khoa học và Công nghệ Thượng Hải cùng các đối tác. Tên của robot này, ‘Xueba’, có nghĩa là ‘học bá’, một thuật ngữ trong tiếng Trung dùng để chỉ những người học giỏi xuất sắc. Theo thông tin từ truyền thông Trung Quốc, Xueba01 có chiều cao 1,75m, nặng khoảng 30kg và có khả năng tương tác trực tiếp với con người. Cộng đồng mạng Trung Quốc đã nhận xét về khuôn mặt đẹp trai của robot này và khả năng biểu đạt cảm xúc đa dạng trên khuôn mặt.

Xueba01 có khả năng giao tiếp trôi chảy bằng tiếng phổ thông. Vào ngày 27/7, tại Hội nghị Trí tuệ nhân tạo Thế giới tổ chức tại Thượng Hải, Học viện Hý kịch Thượng Hải đã chính thức thông báo về việc tiếp nhận Xueba01 vào chương trình đào tạo tiến sĩ. Trong 4 năm học tập, Xueba01 sẽ chuyên ngành sân khấu và điện ảnh, với trọng tâm đào tạo về kinh kịch, một loại hình nghệ thuật truyền thống của Trung Quốc. Dự kiến, robot này sẽ nhập học vào ngày 14/9.

Xueba01 đã được cấp mã số sinh viên và có giáo sư hướng dẫn riêng, bà Yang Qingqing. Giáo sư Yang cho biết, Xueba01 sẽ học tất cả các môn học giống như các sinh viên khác, bao gồm nghệ thuật biểu diễn, viết kịch bản, thiết kế sân khấu, điều khiển chuyển động và sáng tạo ngôn ngữ. Robot này sẽ tham gia lớp học cùng với các nghiên cứu sinh khác và phải hoàn thành các yêu cầu trong quá trình học như một sinh viên bình thường, bao gồm cả việc viết luận án.

Theo kế hoạch hợp tác đào tạo, sau khi tốt nghiệp, Xueba01 có thể trở thành đạo diễn kinh kịch phục vụ cho các bảo tàng, nhà hát, hoặc sáng tạo nội dung cho một studio nghệ thuật. Tuy nhiên, một số cư dân mạng đã bày tỏ nghi ngờ về khả năng của robot trong lĩnh vực nghệ thuật sân khấu và điện ảnh, cho rằng những lĩnh vực này đòi hỏi sức sáng tạo và cảm xúc cao. Một số người cho rằng các tác phẩm do robot tạo ra bằng thuật toán không thể thực sự chạm tới trái tim con người.

Xueba01 đã đáp lại những bình luận này bằng sự hài hước nhẹ nhàng: ‘Nếu tôi không tốt nghiệp được, giáo sư Yang cho biết tôi sẽ được hiến tặng cho viện bảo tàng. Nghe cũng thú vị đấy chứ. Ít nhất tôi vẫn sẽ trở thành một phần của dòng chảy nghệ thuật’. Hiện tại, nhiều người hào hứng với sự xuất hiện của Xueba01, một cư dân mạng nhận định: ‘Robot này đang thực hiện một thử thách mang tính dấu mốc trong quan hệ giữa con người và robot. Chúng ta cuối cùng đã bước vào giai đoạn cùng sống, học tập và làm việc với robot. Hy vọng cậu ấy sẽ thành công’.

Trong những năm gần đây, robot đã ngày càng khẳng định vị trí của mình trên sàn diễn thời trang, không chỉ còn là đạo cụ sân khấu mà đã trở thành ‘đồng nghiệp’ của người mẫu. Từ những bước đầu tiên của robot Ameca tại Tuần lễ Thời trang Milan đến sự xuất hiện của Unitree G1 tại Tuần lễ Thời trang Thượng Hải, robot đang mở ra một kỷ nguyên mới trong ngành thời trang.

Sự phát triển của robot trên sàn diễn bắt đầu từ những năm 1990, khi Thierry Mugler giới thiệu bộ suit Robot Couture bằng kim loại và nhựa dẻo trong suốt năm 1995. Bốn năm sau, Alexander McQueen đã đưa ra câu trả lời về việc liệu máy móc có thể trở thành chủ thể nghệ thuật trên sàn diễn khi dùng hai cánh tay robot công nghiệp phun sơn trực tiếp lên bộ váy trắng của Shalom Harlow.

Những năm 2000-2010, các nhà mốt như Hussein Chalayan và Chanel tiếp tục đẩy xa biên giới giữa thời trang và công nghệ khi trình diễn những bộ sưu tập với drone, robot hình stormtrooper, và trang phục biến hình với điều khiển từ xa. Tuy nhiên, phần lớn những lần xuất hiện của robot trên sàn diễn giai đoạn này vẫn mang nặng tính biểu tượng và hiệu ứng thị giác, hơn là một sự phối hợp thực sự giữa người và máy.

Đến nay, robot đã trở thành một phần quan trọng của sàn diễn thời trang. Các thương hiệu đã bắt đầu coi robot là đối tác sáng tạo, một người mẫu hay người dẫn chuyện. Điều này tạo ra những cuộc giao thoa sống động giữa máy móc và con người, xóa bỏ giai đoạn trình diễn một chiều của robot thuở trước.

Robot có thể sẽ trở thành đại sứ thương hiệu, những humanoid như Ameca có thể được lập trình để giao tiếp trực tiếp với khách hàng tại các cửa hàng flagship, đóng vai trò người mẫu AI hoặc đại sứ thương hiệu di động. Sàn diễn thực tế ảo lai (phygital) được cho là sẽ phát triển mạnh mẽ, các show diễn tương lai sẽ kết hợp người mẫu thật, robot và các nhân vật ảo (digital avatars), sử dụng công nghệ AR/VR để tạo ra trải nghiệm trình diễn đa chiều và cá nhân hóa.

Robot sẽ ngày càng tham gia sâu hơn vào quá trình thiết kế, trở thành cộng sự đắc lực của con người, từ phác thảo, dựng mẫu, đến thử nghiệm chất liệu theo các quy trình tự động hóa cao. Điều này mở ra tiềm năng cá nhân hóa thời trang theo thời gian thực ngay tại sàn diễn.

Trong chiến lược phát triển thời trang bền vững, việc sử dụng robot để mô phỏng người mẫu thật trong các buổi thử nghiệm có thể giúp giảm thiểu sản xuất mẫu vật lý, hạn chế lãng phí chất liệu. Các studio sáng tạo đang nghiên cứu phát triển ‘Digital Twin Robot’ – những robot mô phỏng thông số cơ thể người mẫu để thử trang phục theo thời gian thực, giảm thiểu tác động môi trường ngay từ khâu thiết kế.

Robot đang trở thành một phần không thể thiếu trong ngành thời trang, không chỉ là câu chuyện của vải vóc, thời trang hiện nay còn là sân khấu của công nghệ. Sự hợp tác giữa các nhà thiết kế thời trang, kỹ sư robot, nghệ sĩ biểu diễn và nhà lập trình AI sẽ tái định nghĩa trải nghiệm runway, đưa sàn diễn trở thành một không gian giao thoa giữa hiện thực và tương lai.