Ô nhiễm môi trường và mất mỹ quan đô thị do tình trạng vứt rác thải sinh hoạt không đúng nơi quy định đã trở thành vấn đề đáng báo động, đặc biệt tại khu vực trung tâm TP Cần Thơ. Để giải quyết vấn đề này, các địa phương đã tích cực tuyên truyền và vận động người dân bỏ rác đúng nơi quy định. Đồng thời, các thùng rác công cộng đã được trang bị và công tác thu gom, vận chuyển, xử lý, tái chế rác thải sinh hoạt đã được tổ chức lại. Những biện pháp kịp thời này đã góp phần bảo vệ môi trường và xây dựng bộ mặt đô thị ngày càng sạch, đẹp và văn minh.

Trong khuôn khổ nỗ lực xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phường Tân An (TP Cần Thơ) đã phối hợp với các đơn vị tổ chức Chương trình ‘Sống trong lành – Đổi rác lấy quà, chung tay bảo vệ môi trường năm 2025’. Sự kiện này đã thu hút đông đảo học sinh, đoàn viên thanh niên và người dân tham gia, với hơn 1.800 đoàn viên thanh niên, học sinh và người dân tham gia đổi rác lấy quà và nhận trên 2.500 phần quà. Chương trình này là một trong những hoạt động mà Đoàn phường Tân An triển khai thực hiện để góp phần giải quyết vấn đề rác thải sinh hoạt, đặc biệt là rác thải nhựa đang gây ảnh hưởng lớn đến cảnh quan đô thị, hệ thống thoát nước và chất lượng cuộc sống. Thông qua hoạt động này, tuổi trẻ Đoàn phường Tân An mong muốn tạo ấn tượng đẹp và sức lan tỏa rộng rãi về hoạt động bảo vệ môi trường.

Ở các phường trung tâm TP Cần Thơ, để góp phần xây dựng đô thị sạch, đẹp, an toàn, thời gian qua, các phường đã tăng cường thực hiện công tác quản lý chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn. Điển hình như phường Ninh Kiều, Tân An, An Bình, Cái Khế đã phối hợp với đơn vị công ích thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt đến nhà máy xử lý với số lượng bình quân khoảng 310 tấn/ngày. UBND các phường trung tâm thành phố cũng yêu cầu cán bộ chuyên trách và đơn vị chức năng thực hiện tốt công tác quản lý nhà nước về trật tự đô thị, trật tự xây dựng và vệ sinh môi trường trên địa bàn, trong đó đặc biệt quan tâm đến các vấn đề về vệ sinh môi trường để đảm bảo mỹ quan đô thị.

Thời gian qua, tại các phường trung tâm TP Cần Thơ cũng đã triển khai nhiều công trình, dự án thu gom, xử lý rác thải để bảo vệ môi trường, góp phần xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp hơn. Điển hình là Dự án ‘Thu gom tự động rác nổi trên sông TP Cần Thơ’ do Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) TP Cần Thơ phối hợp với Tổ chức Làm sạch biển (TOC) của Hà Lan triển khai thực hiện. Theo Sở NN&MT TP Cần Thơ, sau một thời gian đi vào hoạt động, các dự án thu gom rác nổi tại một số tuyến sông, kênh rạch trên địa bàn các phường trung tâm đã thu gom được hàng trăm tấn rác thải nhựa trôi nổi, góp phần giữ vệ sinh trên các dòng sông.

Từ nay đến cuối năm 2025, Sở NN&MT TP Cần Thơ tiếp tục phối hợp với địa phương triển khai hoạt động phân loại chất thải rắn sinh hoạt phát sinh từ hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn thành phố, bảo đảm phù hợp với các quy định của Luật Bảo vệ môi trường và các văn bản hướng dẫn của Bộ NN&MT, UBND thành phố. Mục tiêu là nâng cao ý thức bảo vệ môi trường và xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp cho người dân.

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí Nature Food đã đưa ra bằng chứng cho thấy rằng xử lý rác thải thực phẩm thông qua các phương pháp như ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí hoặc tái chế làm thức ăn chăn nuôi có thể giúp giảm thiểu đáng kể lượng khí nhà kính thải ra môi trường. Hiện tại, gần 1/3 lượng thực phẩm được sản xuất không được tiêu thụ mà bị lãng phí, dẫn đến tổn thất lớn về đất đai, nước và năng lượng.

Rác thải thực phẩm hiện đang trở thành một vấn đề toàn cầu nghiêm trọng, không chỉ gây ra sự lãng phí tài nguyên mà còn là nguồn phát thải khí metan – một loại khí nhà kính có khả năng làm ấm Trái đất gấp 80 lần so với CO₂ trong vòng 20 năm. Khi bị chôn lấp trong điều kiện yếm khí, rác thải thực phẩm phát thải khí metan, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.

Một nhóm nghiên cứu bao gồm 60 nhà khoa học đã thực hiện nghiên cứu dựa trên dữ liệu thu thập từ 91 nghiên cứu thực địa tại 29 quốc gia. Ba phương pháp được đánh giá trong nghiên cứu này bao gồm: ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí để sản xuất biogas cho năng lượng tái tạo, và tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi.

Giáo sư Zhengxia Dou, một trong những tác giả chính của nghiên cứu, cho biết các quốc gia có hệ thống sản xuất và tiêu dùng lương thực thực phẩm lớn như Trung Quốc, Mỹ và Liên minh châu Âu là những điểm nóng phát thải methane từ việc chôn lấp rác thực phẩm. Nếu các quốc gia này ngừng áp dụng hình thức xử lý này, lượng khí thải có thể giảm tương đương với lượng khí methane mà gần 9 triệu con bò sữa thải ra.

Phương pháp tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi không chỉ giúp giảm phát thải mà còn tiết kiệm tài nguyên. Ví dụ, nếu Trung Quốc tái chế rác thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi, có thể giảm được hơn 5% diện tích đất trồng đậu tương và ngô – những loại cây chủ lực dùng làm thức ăn chăn nuôi. Diện tích này có thể được chuyển đổi sang sản xuất lương thực cho con người hoặc phục vụ mục đích bảo tồn.

Tái chế rác thực phẩm được coi là một giải pháp khả thi, chi phí thấp và đã được kiểm chứng trong thực tế. Quan trọng hơn, nó mang lại nhiều lợi ích đồng thời, vừa giảm được lượng khí thải, vừa tiết kiệm tài nguyên. Tuy nhiên, để giải pháp này được thực hiện rộng rãi, không chỉ cần có chính sách hỗ trợ mà còn cần sự thay đổi từ mỗi người tiêu dùng. Giảm lãng phí thực phẩm cần bắt đầu từ những hành động nhỏ nhất, ngay từ trong bếp của mỗi gia đình.