Trong bối cảnh công nghệ tài chính đang phát triển nhanh chóng, Việt Nam đang tích cực xây dựng nền tảng pháp lý để đón đầu làn sóng phát triển tài sản số. Mới đây, tại sự kiện GM Vietnam2025, một trong những hội nghị blockchain lớn nhất châu Á, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, ông Phạm Tiến Dũng, đã chia sẻ về kế hoạch thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa tại trung tâm tài chính quốc tế.

Ông Dũng đề xuất việc đổi tên ‘tiền ảo’ thành ‘tài sản số’ để phản ánh chính xác bản chất và tránh gây nhầm lẫn với tiền tệ. Đây là một bước đi quan trọng trong việc xây dựng nền tảng pháp lý cho thị trường tài sản số tại Việt Nam. An ninh mạng được ông nhấn mạnh là yếu tố sống còn đối với thị trường này.

Hiện tại, Việt Nam đã hình thành bước đầu nền tảng pháp lý cho tài sản số, bao gồm cả tài sản mã hóa. Trên cơ sở này, Việt Nam sẽ tiến hành thí điểm sàn giao dịch tài sản mã hóa tại trung tâm tài chính quốc tế. Đây là một bước đi mang tính đột phá nhằm thúc đẩy tiến trình hội nhập và phát triển thị trường công nghệ tài chính.

Có ba sự kiện pháp lý quan trọng trong thời gian qua đã tạo ra nền móng vững chắc cho sự phát triển của lĩnh vực tài sản số tại Việt Nam. Thứ nhất, Quốc hội đã thông qua nghị quyết về phát triển trung tâm tài chính, trong đó cho phép xây dựng các sàn giao dịch chuyên biệt, bao gồm cả sàn giao dịch tài sản mã hóa. Thứ hai, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ Nghị quyết thí điểm về sàn giao dịch tài sản mã hóa, trong đó blockchain được xác định là công nghệ trọng tâm của hạ tầng vận hành và giám sát giao dịch. Thứ ba, Luật Công nghiệp và Công nghệ số đã chính thức định nghĩa rõ ràng các khái niệm liên quan đến tài sản số, tài sản ảo và tài sản mã hóa, tạo hành lang pháp lý để xây dựng hệ thống quy định cụ thể trong lĩnh vực mới này.

Ông Dũng khẳng định Việt Nam là một trong số ít quốc gia trên thế giới có bước đi pháp lý rõ ràng và cụ thể đối với tài sản số. Việt Nam không chỉ dừng lại ở việc định hướng chiến lược mà đang hiện thực hóa mục tiêu bằng hành lang pháp lý để hỗ trợ và thúc đẩy hoạt động đầu tư, kinh doanh trong lĩnh vực tài sản số.

Cùng với đó, ông Dũng cũng nhấn mạnh rằng khi giao dịch tài sản số ngày càng mở rộng, an ninh mạng sẽ trở thành yếu tố sống còn. Hiện nay, các tổ chức tín dụng tại Việt Nam đã số hóa trên 90% giao dịch, và một số ngân hàng Việt Nam hiện đã đi trước cả khu vực về chuyển đổi số.

Việc đề xuất chuyển đổi tên gọi ‘tiền ảo’ sang ‘tài sản số’ cũng cho thấy một bước chuyển lớn từ tư duy, song hành và đồng nhất cùng Luật Công nghiệp và Công nghệ số đã chính thức được ban hành. Việc hợp thức hóa sở hữu tài sản số của người dân, đáp ứng và đi sát thực tiễn hiện nay khi Việt Nam đã thúc đẩy quá trình gia tăng tài sản và nhu cầu đa dạng hóa các kênh đầu tư, đặc biệt là đầu tư vào tài sản số trong những năm qua.

Số lượng tài khoản giao dịch tài sản số của người Việt đã tăng trưởng cao, với 2,06 triệu vào năm 2019 tăng lên ước tính từ 10,15 triệu đến 20,1 triệu vào năm 2024. Đây cũng chính là tiền đề để từ chỗ đặt nền móng pháp lý cho tài sản số, từng bước chuẩn bị cho việc thử nghiệm sàn giao dịch tài sản mã hóa tại trung tâm tài chính quốc tế, mở đường cho sự phát triển mạnh mẽ của Việt Nam trong kỷ nguyên công nghệ.

Trong khuôn khổ Tuần lễ công nghệ blockchain Việt Nam, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA) và Công ty Verichains đã tổ chức một hội thảo quan trọng về an ninh mạng cho công nghệ blockchain với chủ đề ‘Kiến tạo niềm tin số’. Hội thảo này tập trung vào việc thảo luận về những thách thức và giải pháp để đảm bảo an ninh cho công nghệ blockchain, một yếu tố quan trọng trong quá trình chuyển đổi số của Việt Nam.

Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Phó Chủ tịch Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, đã nhấn mạnh rằng Chính phủ đặt mục tiêu đến năm 2030, công nghệ chuỗi khối (blockchain) sẽ trở thành một phần quan trọng của chuyển đổi số, nhằm hình thành hạ tầng quan trọng cho nhiều ngành kinh tế. Tuy nhiên, các số liệu thống kê hiện tại cho thấy các nhà đầu tư trong nước đang tham gia đầu tư vào tài sản số và tiền số ở nước ngoài với trị giá lớn, mà chưa được kiểm soát đầy đủ. Điều này tạo ra nhiều nguy cơ và thách thức đối với việc đảm bảo an ninh cho công nghệ blockchain.

Thực tế đã xảy ra nhiều vụ tấn công vào các hợp đồng thông minh, ví điện tử và cầu nối blockchain, gây thiệt hại hàng tỷ USD trên toàn cầu, trong đó có những nền tảng và người dùng Việt Nam. Các tổ chức tội phạm đã lợi dụng tính phi tập trung và ẩn danh của công nghệ blockchain để thực hiện các hoạt động bất hợp pháp như rửa tiền, huy động vốn bất hợp pháp và phát hành token lừa đảo. Đây là những thách thức mà Việt Nam cần phải giải quyết để đảm bảo môi trường an toàn cho công nghệ blockchain phát triển.

Quốc hội đã thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, có hiệu lực vào ngày 1-1-2026, đề cập đến nội dung tài sản số. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để tạo điều kiện cho việc hình thành hệ sinh thái tài chính số an toàn, minh bạch và có kiểm soát. Việc này thể hiện nỗ lực của Việt Nam trong việc xây dựng khung pháp lý để quản lý và phát triển công nghệ blockchain một cách bền vững.

Các chuyên gia tại hội thảo đã chỉ ra rằng trong bối cảnh tài sản số và hệ sinh thái blockchain không ngừng mở rộng, các mối đe dọa an ninh mạng cũng ngày càng gia tăng. Do đó, cần có một cách tiếp cận chủ động và bền vững để đảm bảo an ninh cho công nghệ blockchain. Điều này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và các chuyên gia an ninh mạng.

Chuyên gia Vũ Ngọc Sơn, Trưởng ban Nghiên cứu, tư vấn, phát triển công nghệ và hợp tác quốc tế (Hiệp hội An ninh mạng quốc gia), cho rằng nền kinh tế số đang ngày càng phụ thuộc vào blockchain để lưu trữ và giao dịch tài sản. Vì vậy, việc bảo đảm an ninh cho blockchain cũng chính là bảo đảm an toàn cho tài sản số quốc gia. Sự an toàn của blockchain trở thành yếu tố then chốt trong việc xây dựng niềm tin số và thúc đẩy sự phát triển của kinh tế số.

Ông Nguyễn Lê Thành, Giám đốc công nghệ Công ty Verichains, dẫn số liệu về các vụ tấn công mạng xảy ra trên blockchain, cho biết trong 6 tháng đầu năm nay, thế giới đã bị thiệt hại 2,17 tỷ USD, trong đó có vụ tấn công vào sàn Bybit (thiệt hại 1,5 tỷ USD), trở thành vụ hack lớn nhất lịch sử blockchain. Những con số này thể hiện mức độ nghiêm trọng của các mối đe dọa an ninh mạng đối với công nghệ blockchain và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường bảo mật.

Ông Thành nhấn mạnh rằng bảo mật blockchain không còn là lựa chọn, mà là điều kiện tiên quyết để xây dựng niềm tin số. Sự kiện này kỳ vọng sẽ là bước khởi đầu cho nhiều sáng kiến hợp tác thiết thực, giúp Việt Nam chủ động hơn trong bảo mật blockchain. Việc tăng cường hợp tác và áp dụng các giải pháp bảo mật tiên tiến sẽ giúp Việt Nam phát triển công nghệ blockchain một cách an toàn và bền vững.

Trong bối cảnh công nghệ số đang phát triển mạnh mẽ trên toàn cầu, Việt Nam đã nổi lên như một điểm nóng trong lĩnh vực công nghệ số, đặc biệt là trong lĩnh vực blockchain và tài sản số. Quá trình xây dựng và hoàn thiện khung pháp lý cho các loại tài sản số tại Việt Nam đã đạt được những bước tiến đáng kể sau khi Luật Công nghiệp Công nghệ số được thông qua.

Trong một sự kiện gần đây là GM Việt Nam 2025, ông Phạm Tiến Dũng, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước và cũng là Phó Chủ tịch của Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, đã chia sẻ về những nỗ lực không ngừng của Chính phủ trong việc tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển của công nghệ số. Ông Dũng nhấn mạnh sự thay đổi quan trọng trong cách tiếp cận đối với tài sản số khi chuyển từ thuật ngữ ‘virtual currency’ sang ‘virtual asset’, thể hiện quan điểm của Việt Nam rằng đây là tài sản, không phải tiền tệ.

Trong những năm qua, Việt Nam đã chứng kiến sự bùng nổ về số lượng dự án và đội ngũ phát triển trên các bảng xếp hạng Web3. Ông Thuat Nguyen, Nhà đồng sáng lập và Giám đốc điều hành tại Kyros Ventures, đánh giá cao tiềm năng của Việt Nam với lực lượng lao động trẻ, năng động và khả năng ngoại ngữ ngày càng được cải thiện. Ông cho rằng đây là những lợi thế quan trọng giúp Việt Nam phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực Web3.

Để chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành Web3, nhiều bộ, ngành, viện nghiên cứu và đại học hàng đầu như Đại học Quốc gia Hà Nội, Đại học Bách Khoa, Đại học Ngoại Thương, RMIT… đang tích cực xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu về blockchain. Ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Chứng khoán SSI, nhìn nhận rằng Việt Nam không chỉ là điểm đến của dòng vốn đầu tư mà còn là nơi gặp gỡ của cộng đồng công nghệ trong nước và quốc tế.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã ký ban hành Quyết định số 1131/QĐ-TTg, phê duyệt Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia. Đây là lần đầu tiên tài sản số, tiền số, tiền mã hóa được đưa vào danh mục công nghệ chiến lược, thể hiện sự quan tâm và nỗ lực của Chính phủ trong việc phát triển lĩnh vực này.

Trong thời gian tới, Việt Nam dự kiến sẽ tiếp tục mở đường pháp lý cho tài sản số. Quốc hội đã thông qua nghị quyết về trung tâm tài chính, và Bộ Tài chính đã trình Chính phủ Nghị quyết thí điểm về sàn giao dịch tài sản mã hoá. Với những nỗ lực và bước tiến này, Việt Nam đang vươn lên trở thành trung tâm công nghệ mới của khu vực, khẳng định vị thế của mình trong bản đồ công nghệ số thế giới.

Qua đó, có thể thấy rằng sự phát triển của công nghệ số và tài sản số tại Việt Nam đang nhận được sự quan tâm và hỗ trợ mạnh mẽ từ Chính phủ. Với việc hoàn thiện khung pháp lý và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, Việt Nam đang có cơ hội để trở thành một trong những trung tâm công nghệ hàng đầu trong khu vực.