Những ngày qua, mưa lớn đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống người dân tại Nghệ An và Thanh Hóa. Tại Nghệ An, nhiều khu vực đã bị tàn phá nặng nề, với hàng trăm ngôi nhà bị đổ sập và nhiều bản làng bị cô lập. Thông tin từ ông Hoàng Văn Đại, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, cho biết mưa lớn đã xuất hiện ở các khu vực phía Tây của Nghệ An và Thanh Hóa, với lượng mưa phổ biến từ 150-250mm. Riêng tại Quỳ Châu, lượng mưa đạt 259mm.

Lũ từ thượng nguồn đổ về đã gây ngập lụt, lũ ống, lũ quét tại nhiều huyện miền núi như Kỳ Sơn, Con Cuông, Quỳ Châu, Quế Phong. Quốc lộ 7 đoạn qua địa bàn các xã Anh Sơn, Tương Dương, Con Cuông đang ngập từ 0,5 đến hơn một mét. Giao thông cũng đang tê liệt vì hàng chục điểm sạt lở lớn trên quốc lộ 16.

TS Trương Bá Kiên, Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Khí tượng khí hậu, Viện Khoa học Khí tượng Thủy văn và Biến đổi khí hậu, lý giải rằng đợt mưa những ngày qua là do vùng thấp nhỏ trên Vịnh Bắc Bộ mang gió đông nam vào đất liền, kết hợp với không khí ẩm và bất ổn định sau bão số 3 Wipha. Dự báo thời tiết cho thấy, trong hôm nay và ngày mai, một số điểm thuộc Bắc Bộ thậm chí còn lớn hơn trong những ngày bão số 3 Wipha tác động.

TS Nguyễn Ngọc Huy, chuyên gia về biến đổi khí hậu và cảnh báo thiên tai, cảnh báo rằng sau cơn bão Wipha có thể sẽ có một đợt mưa nối tiếp theo từ ngày 23 đến 25/7 trên địa bàn các tỉnh miền núi Tây Bắc. Lượng mưa tích lũy nhiều ngày sẽ tiềm ẩn nhiều nguy cơ sạt lở và lũ quét.

Theo TS Huy, sự chuyển pha liên tục của các trạng thái thời tiết từ En Nino sang La Nina, và hiện nay là giai đoạn trung tính âm (gần với La Nina hơn), dự báo số lượng các cơn bão đi vào biển Đông cũng như đất liền Việt Nam sẽ nhiều hơn trung bình các năm. Bởi vậy, khi mùa bão mới bắt đầu, sự chuẩn bị cho công tác ứng phó phải dài hơi, tránh tâm lý chủ quan khi bão đi qua.

Trong bối cảnh thời tiết cực đoan ngày càng gia tăng với cường độ và tần suất khó lường, việc ứng dụng công nghệ cảnh báo ngập lụt theo thời gian thực đã trở thành một công cụ thiết yếu giúp các khu vực và cộng đồng dân cư nâng cao khả năng phòng ngừa và ứng phó. Công nghệ này không chỉ giúp người dân nhận biết sớm các nguy cơ tiềm ẩn mà còn hỗ trợ các cơ quan chức năng trong việc ra quyết định và triển khai các biện pháp ứng phó hiệu quả.

Một trong những công cụ hữu ích nhất hiện nay là hệ thống Hymetnet – radar thời tiết thời gian thực của Việt Nam. Hệ thống này được phát triển bởi Trung tâm Kỹ thuật Quan trắc Khí tượng Thủy văn và cập nhật dữ liệu mỗi 5-10 phút, cho phép người dùng theo dõi các vùng mưa, sét, lượng mưa tích lũy từ 17 trạm radar trải dài trên toàn quốc. Những bản đồ động giúp người dân nhận biết sớm các vùng có khả năng mưa lớn, lũ quét hoặc giông sét, từ đó chủ động phòng tránh và giảm thiểu thiệt hại.

Người dân ở khu vực miền núi có thể truy cập vào website https://luquetsatlo.nchmf.gov để nắm bắt khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất. Thông tin này có thể cứu mạng và hỗ trợ việc sơ tán kịp thời trong thời tiết xấu. Ngoài ra, ứng dụng Windy (windy.com) cũng cung cấp bản đồ tương tác về sức gió, lượng mưa, hướng đi của bão và mức độ ảnh hưởng thời gian thực, giúp người dân có cái nhìn tổng quan về tình hình thời tiết.

Đối với người dân Hà Nội, công cụ giám sát ngập lụt cụ thể theo từng tuyến phố đã được triển khai thông qua hệ thống HSDC Maps. Cập nhật từ camera thực tế, hệ thống này cung cấp thông tin ngập úng trên Cổng thông tin điện tử Hà Nội (hanoi.gov.vn) và website của Công ty Thoát nước Hà Nội (thoatnuochanoi.vn), giúp người dân và các cơ quan chức năng có thông tin chính xác và kịp thời để ứng phó.

Các website chính thức của Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia như thoitietvietnam.gov.vn và nchmf.gov.vn vẫn là nguồn tin chuẩn xác nhất, cung cấp thông tin tổng hợp về mưa, lũ, điểm ngập và cảnh báo sớm trên cả nước. Những thông tin này không chỉ giúp người dân mà còn hỗ trợ các cơ quan chức năng trong việc dự báo, cảnh báo và ứng phó với các tình huống thời tiết cực đoan.

Việt Nam đang đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại vào hệ thống cảnh báo ngập lụt theo thời gian thực – một bước tiến vượt bậc trong quản lý rủi ro thiên tai. Tại Hà Nội, các cảm biến mực nước đã được lắp đặt ở các điểm thoát nước trọng yếu. Khi có mưa lớn, dữ liệu sẽ được truyền về Trung tâm để phân tích, giúp các cơ quan chức năng nhận biết sớm nguy cơ ngập cục bộ và triển khai các biện pháp ứng phó hiệu quả.

Việc nghiên cứu triển khai công nghệ Flood4Cast, với sự hỗ trợ của Vương quốc Bỉ, đang được thử nghiệm tại Hà Nội và Đà Nẵng. Flood4Cast cho phép dự báo ngập chi tiết theo tuyến đường, xác định phạm vi và độ sâu ngập tính từ 3-6 giờ. Công nghệ này không chỉ giúp người dân mà còn hỗ trợ các cơ quan chức năng trong việc lập kế hoạch ứng phó và giảm thiểu thiệt hại.

Bên cạnh đó, nghiên cứu của nhóm TS Trần Anh Phương và các nhà khoa học (Viện Khoa học Tài nguyên nước) đã phát triển hệ thống cảnh báo lũ, lụt và hạn hán theo thời gian thực trên nền tảng WebGIS. Hệ thống này tự động thu thập và xử lý dữ liệu từ các cảm biến đo mưa, mực nước, kết hợp trí tuệ nhân tạo (AI) và mô hình toán học để đưa ra dự báo chính xác mà không cần vận hành thủ công.

Việc theo dõi mưa bão và cảnh báo ngập lụt theo thời gian thực đã và đang trở thành xu hướng tất yếu trong bối cảnh diễn biến khí hậu ngày càng cực đoan. Với sự hỗ trợ của công nghệ, từ cảm biến, AI đến bản đồ số, người dân Việt Nam có thể chủ động bảo vệ bản thân và cộng đồng trước thời tiết cực đoan. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để các cơ quan chức năng nâng cao năng lực dự báo, lập kế hoạch ứng phó và xây dựng đô thị an toàn, thích ứng với biến đổi khí hậu trong tương lai.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang ngày càng trở nên nghiêm trọng, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos đã đưa ra cảnh báo rằng tình hình thời tiết cực đoan đang trở thành ‘bình thường mới’ và người dân cần phải thích nghi với điều này. Cảnh báo trên được ông Marcos phát biểu trong chuyến thăm và chỉ đạo ứng phó với cơn bão Cỏ May, hiện đang đe dọa đổ bộ vào nước này, gây ra mưa lớn và gió mạnh trên diện rộng.

Thông tin từ Cơ quan khí tượng Philippines cho biết, cơn bão Cỏ May đang di chuyển với sức gió duy trì tối đa lên đến 120km/h và dự kiến sẽ đổ bộ vào bờ biển phía tây tại tỉnh La Union hoặc Ilocos Sur vào sáng ngày 25-7. Trước diễn biến này, chính quyền Philippines đã quyết định đóng cửa trường học và hủy các chuyến bay trong ngày 24-7 nhằm đảm bảo an toàn cho người dân.

Các điều kiện thời tiết xấu đã gây ra mưa lớn liên tục, dẫn đến tình trạng ngập lụt nặng nề ở nhiều khu vực, đặc biệt là tại khu vực thủ đô Manila. Thống kê cho thấy, ít nhất 19 người đã thiệt mạng và 11 người mất tích do các điều kiện thời tiết cực đoan. Chính phủ Philippines đã phải tiến hành sơ tán hàng chục ngàn người dân khỏi các khu vực nguy hiểm để đảm bảo an toàn.

Ông Marcos nhấn mạnh rằng, tình hình thời tiết cực đoan không còn là tình huống bất thường nữa, mà nó sẽ trở thành một phần của cuộc sống hàng ngày trong nhiều thập kỷ tới. Do đó, nước này cần lập kế hoạch dài hạn để ứng phó với thiên tai một cách hiệu quả. ‘Đây không còn là tình huống bất thường nữa… Nó sẽ như vậy trong nhiều thập kỷ tới, vì vậy hãy chuẩn bị sẵn sàng’, ông Marcos nói trong cuộc họp báo được truyền hình trực tiếp ngày 24-7.

Không chỉ Philippines, Thái Lan cũng đang cảnh báo về nguy cơ ngập lụt tại 22 tỉnh phía bắc do ảnh hưởng của bão Cỏ May. Theo Cục Khí tượng Thái Lan, lượng mưa tại nước này sẽ giảm trong 24 giờ tới nhưng vẫn sẽ còn mưa lớn ở một số khu vực. Người dân được khuyến cáo nên thận trọng với mưa lớn và nước tích tụ, có thể dẫn đến lũ quét và ngập lụt trên sông.

Cho đến thời điểm hiện tại, cơn bão Cỏ May dự kiến sẽ không di chuyển về phía Thái Lan, nhưng các cơ quan chức năng vẫn đang theo dõi tình hình và đưa ra cảnh báo cần thiết. Khoảng 70 chuyến bay nội địa và quốc tế đã bị hủy trong ngày do bão, và các lớp học trên khắp Luzon sẽ tiếp tục bị hoãn đến hết ngày 25-7.

Thông tin thời tiết và các cảnh báo về thiên tai đang được cập nhật liên tục. Người dân ở các khu vực bị ảnh hưởng được khuyến cáo nên theo dõi sát sao các thông tin cập nhật và tuân thủ các hướng dẫn của cơ quan chức năng để đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình.