Thành phố Hồ Chí Minh đang phải đối mặt với những thách thức đáng kể trong việc phòng chống thuốc giả và thực phẩm giả. Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử và mạng xã hội đã làm cho tình hình trở nên phức tạp hơn. Tại buổi làm việc với Đoàn khảo sát Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân TP.HCM Nguyễn Văn Dũng đã nêu rõ rằng sau khi hợp nhất 3 địa phương, thị trường tiêu dùng của Thành phố đã trở nên năng động và đa dạng hơn, nhưng cũng kéo theo nhiều thách thức với tính chất ngày càng phức tạp.

Phó Giám đốc Sở Y tế Nguyễn Hoài Nam cho rằng thị trường tiêu dùng của Thành phố vẫn còn tồn tại một bộ phận người tiêu dùng có xu hướng ưa chuộng các loại hàng ‘xách tay’, sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ do tâm lý chuộng hàng ngoại hoặc vì giá rẻ. Điều này vô tình tạo điều kiện cho các loại hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ xâm nhập vào chuỗi cung ứng và len lỏi đến tay người tiêu dùng.

Trong thời đại số hóa, xu hướng mua sắm trực tuyến ngày càng phổ biến và lan rộng trong nhiều lĩnh vực, bao gồm cả lĩnh vực y tế. Tuy nhiên, các nền tảng mạng xã hội và thương mại điện tử hiện chưa có quy chuẩn kiểm soát chặt chẽ, nhất là với nhóm sản phẩm chăm sóc sức khỏe bao gồm thuốc, thực phẩm chức năng. Điều này đòi hỏi sự hoàn thiện hơn nữa về cơ sở pháp lý liên ngành, nâng cao năng lực giám sát không gian mạng, phối hợp chặt chẽ với các nền tảng công nghệ để kiểm soát, gỡ bỏ nội dung vi phạm một cách kịp thời.

Để tăng cường hiệu quả quản lý quảng cáo thuốc, thực phẩm và kinh doanh trái phép trên nền tảng thương mại điện tử, Thành phố kiến nghị các chính quyền địa phương cần có sự phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành để triển khai nhiều đợt kiểm tra, xử lý vi phạm trong sản xuất, kinh doanh thuốc, thực phẩm, mỹ phẩm, thiết bị y tế và thực phẩm chức năng. Các đoàn liên ngành tập trung kiểm tra điểm nóng, cơ sở nghi vấn, khu vực giáp ranh và xử lý nghiêm vi phạm.

Từ tháng 1/2024 đến tháng 6/2025, các đơn vị, sở, ngành là thành viên Ban Chỉ đạo 389 Thành phố đã thanh tra, kiểm tra 27.711 vụ; phát hiện và bắt giữ 4.415 vụ vi phạm về hàng cấm, hàng lậu; 21.821 vụ vi phạm về gian lận thương mại và 1.475 vụ vi phạm về hàng giả; tổng số tiền thu nộp ngân sách là gần 2.000 tỷ đồng và khởi tố 36 vụ với 89 đối tượng.

Lãnh đạo TP.HCM kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Hình sự theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng và tăng khung hình phạt; bổ sung mức xử phạt nặng đối với hành vi tiếp tay, bao che cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sức khỏe nhân dân. Đồng thời, cần có sự hoàn thiện hơn nữa về cơ sở pháp lý liên ngành, nâng cao năng lực giám sát không gian mạng, phối hợp chặt chẽ với các nền tảng công nghệ để kiểm soát, gỡ bỏ nội dung vi phạm một cách kịp thời.

Chiều ngày 22-7, tại TP.HCM, Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội đã tổ chức buổi khảo sát về việc thực hiện chính sách, pháp luật trong phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả. Tình hình sản xuất và kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả hiện nay đang diễn biến phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi.

Bác sĩ Nguyễn Hoài Nam, Phó Giám đốc Sở Y tế TP.HCM, cho biết trên địa bàn TP hiện có 164 bệnh viện công lập cùng hàng chục ngàn cơ sở sản xuất, kinh doanh dược phẩm và thực phẩm. TP.HCM cũng là đầu mối phân phối thuốc lớn cho cả nước. Trong lĩnh vực thực phẩm, TP quản lý hơn 13.700 cơ sở kinh doanh, 2.800 cơ sở sản xuất – chế biến, hàng ngàn bếp ăn, siêu thị, chợ đầu mối và cửa hàng tiện lợi.

Theo bác sĩ Nam, hoạt động sản xuất, kinh doanh thuốc và thực phẩm giả hiện nay đang diễn biến rất phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi. Đây là hành vi phi pháp nhưng mang lại lợi nhuận cao, nên các đối tượng ngày càng manh động và khó kiểm soát. Quá trình sản xuất thuốc giả thường được tổ chức tại nhiều địa điểm cùng lúc, nhằm gây khó khăn cho việc phát hiện. Các đối tượng sử dụng mạng xã hội, ứng dụng giao hàng tận nơi để mua bán, che giấu địa điểm giao dịch.

Khu vực sản xuất thường nằm ở nhà không số, nơi vắng người qua lại hoặc được nguỵ trang dưới vỏ bọc công ty hợp pháp, gây khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc kiểm tra, xử lý. Liên quan đến sản xuất và buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, bác sĩ Nam cho biết các đối tượng thường nhắm đến các mặt hàng có giá trị cao. Thay vì sản xuất hàng loạt, họ chọn cách xé lẻ, sản xuất nhỏ giọt theo đơn hàng, tiêu thụ đến đâu làm đến đó.

Đặc biệt, người đặt hàng không được tiếp cận nơi sản xuất, nhằm hạn chế nguy cơ bị lộ và qua mặt cơ quan chức năng. Trước đây, hàng giả lưu thông trên thị trường đa số là sản phẩm làm giả bao bì, tem nhãn mạo danh sản phẩm thật; tập trung vào những loại mặt hàng có sức tiêu thụ lớn, các thương hiệu lớn trên thị trường.

Hiện nay, một số cơ sở sản xuất hàng giả còn tinh vi hơn khi tự thiết kế mẫu sản phẩm chưa được cấp phép lưu hành, tự đặt tên cơ sở sản xuất, in giả số đăng ký hoặc số công bố sản phẩm. Các đối tượng cũng sử dụng mã vạch, mã QR và tem chứng nhận giả nhằm đánh lừa các điểm bán lẻ và người tiêu dùng.

Trong thời gian qua, TP.HCM đã triển khai nhiều giải pháp quyết liệt nhằm kiểm soát chặt chẽ chất lượng thuốc, ngăn chặn tình trạng thuốc giả, thực phẩm giả thuốc kém chất lượng lưu hành trên thị trường. Cụ thể, Công an TP.HCM đã phát hiện nhiều vụ việc quy mô lớn.

Điển hình như một vụ thu giữ hơn 1.160 thùng thuốc giả trị giá hàng tỉ đồng cùng dây chuyền sản xuất hiện đại và nguyên liệu không rõ nguồn gốc. Một vụ khác do Công an TP.HCM phối hợp với Công an tỉnh Bình Dương triệt phá cho thấy cơ sở sản xuất sữa giả mạo các nhãn hiệu nổi tiếng như Abbott Ensure, Glucerna với tổng giá trị lên đến 14,5 tỉ đồng.

Các đối tượng thường xuyên thay đổi địa điểm, chỉ bán hàng qua mạng để tránh bị phát hiện. Từ năm 2024 đến giữa năm 2025, Sở Y tế và Sở An toàn thực phẩm TP.HCM đã kiểm tra hàng chục ngàn cơ sở, xử phạt hàng trăm trường hợp sản xuất kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả với tổng số tiền phạt lên đến hàng tỉ đồng, áp dụng các biện pháp như đình chỉ hoạt động, thu hồi sản phẩm và tiêu hủy hàng giả.

Riêng trong tháng cao điểm từ 15-5 đến 15-6, TP.HCM xử lý 3.341 vụ, khởi tố 2 vụ với 6 bị can. Để tăng cường hiệu quả quản lý, TP.HCM đã triển khai cổng tra cứu hành nghề y dược và công khai danh sách cơ sở vi phạm trên các cổng thông tin điện tử.

Hệ thống quản lý thuốc quốc gia được áp dụng để theo dõi vòng đời thuốc. Tuy nhiên, theo bác sĩ Nam, cuộc chiến chống thuốc giả, thực phẩm giả vẫn còn nhiều thách thức. Lực lượng kiểm tra còn mỏng, trong khi số lượng cơ sở sản xuất, kinh doanh quá lớn.

Các đối tượng vi phạm ngày càng tinh vi, đặc biệt là lợi dụng thương mại điện tử để buôn bán, gây khó khăn trong việc phát hiện và xử lý. Từ thực tiễn đó, TP.HCM kiến nghị Quốc hội sửa đổi Bộ luật Hình sự, tăng khung hình phạt đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả.

Đồng thời, thành phố đề xuất Chính phủ nâng mức xử phạt hành chính, xây dựng cơ sở dữ liệu liên thông để quản lý hoạt động thương mại điện tử. TP cũng đề nghị Bộ Y tế đẩy mạnh số hóa dữ liệu kiểm nghiệm, bổ sung thiết bị kiểm tra nhanh và hoàn thiện các quy định liên quan đến an toàn thực phẩm.

Bộ Tài chính được kiến nghị sớm hướng dẫn việc xây dựng kho lưu trữ tang vật phục vụ điều tra và xét xử.

Thực trạng thuốc giả, thực phẩm giả kém chất lượng và quảng cáo sai sự thật đang trở thành một vấn đề nhức nhối trên thị trường, gây ra những lo ngại sâu sắc về sức khỏe của cộng đồng. Mặc dù các cơ quan chức năng đã có nhiều nỗ lực trong việc kiểm soát và xử lý các vi phạm, việc giải quyết triệt để các vấn đề này vẫn còn nhiều khó khăn. Điều này một phần xuất phát từ cơ chế hậu kiểm còn bất cập và sự thiếu đồng bộ trong các quy định pháp luật. Các doanh nghiệp vi phạm thường dễ dàng tái phạm do các chế tài xử phạt còn nhẹ và chưa đủ sức răn đe.

Nghị định 15/2018/NĐ-CP đã đánh dấu một sự chuyển biến quan trọng khi nhiều loại dược phẩm và thực phẩm được chuyển từ khâu tiền kiểm sang hậu kiểm. Tuy nhiên, thực tế đã chỉ ra rằng việc áp dụng cơ chế hậu kiểm thuần túy đối với một số nhóm sản phẩm có nguy cơ cao như thực phẩm chức năng, dược liệu, đã bộc lộ nhiều rủi ro. Ông Nguyễn Tiến Đạt, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý thị trường Thành phố Hồ Chí Minh, đã chỉ ra một thách thức lớn trong việc kiểm soát chất lượng sản phẩm là việc lấy mẫu kiểm nghiệm và khâu thu hồi hay truy xuất sản phẩm không đạt tiêu chuẩn. Ngoài ra, việc quảng cáo quá công dụng hoặc không chính xác về sản phẩm cũng gây ra nhiều vấn đề.

Theo báo cáo của Sở Y tế Thành phố Hồ Chí Minh, trong năm qua, hàng trăm mẫu dược phẩm và thực phẩm đã được lấy để kiểm tra, và đã phát hiện ra nhiều mẫu không đạt tiêu chuẩn. Tuy nhiên, con số này vẫn chưa tương xứng với quy mô thực tế của thị trường. Điều này cho thấy việc kiểm soát chất lượng sản phẩm vẫn còn nhiều thách thức và cần có những giải pháp mạnh mẽ hơn.

Nhiều chuyên gia và cơ quan chức năng đã đề xuất cần có những giải pháp mạnh mẽ hơn để giải quyết vấn đề này. Ông Nguyễn Tiến Đạt đề xuất cần sớm có định nghĩa rõ ràng về các khái niệm như ‘thuốc giả’, ‘sữa giả’, ‘thực phẩm chức năng giả’ để làm căn cứ xử lý. Ông cũng đề xuất cần bổ sung rõ vai trò của sở vào Luật An toàn thực phẩm để tạo cơ sở pháp lý thống nhất.

Phó Giám đốc Sở Y tế thành phố Nguyễn Hoài Nam cho rằng việc vận hành mô hình chính quyền 2 cấp chính là điểm cộng cho công tác kiểm tra, giám sát cơ sở y tế. Ông cũng đề xuất cần xây dựng thêm quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với thực phẩm để giúp cho việc kiểm tra đúng đối tượng hơn.

Đại diện ngành y tế Thành phố Hồ Chí Minh cũng kiến nghị gửi Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Hình sự theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng và tăng khung hình phạt đối với hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng. Đồng thời, cần bổ sung mức xử phạt đối với hành vi tiếp tay, bao che cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sức khỏe người dân.

Nguồn: https://…

Công an TP.HCM đã tăng cường các biện pháp để phát hiện và xử lý các vụ việc liên quan đến sản xuất, buôn bán thuốc và thực phẩm chức năng giả. Theo báo cáo của Sở Y tế TP.HCM, trong thời gian qua, đã có 9 vụ việc liên quan đến vấn đề này được phát hiện và xử lý. Mới đây, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội đã tiến hành khảo sát về việc thực hiện chính sách pháp luật về phòng chống thuốc giả, thực phẩm giả tại TP.HCM.

TP.HCM là một thành phố lớn với dân số khoảng 13,7 triệu người sau khi sáp nhập từ ngày 1-7 vừa qua. Trên địa bàn thành phố hiện có 164 bệnh viện công lập cùng hàng chục ngàn cơ sở sản xuất, kinh doanh dược phẩm và thực phẩm. Thành phố cũng là đầu mối phân phối thuốc lớn cho cả nước. Do đó, việc sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng tại đây có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe của người dân.

Về tình hình sản xuất và kinh doanh thuốc giả, thực phẩm giả, báo cáo của Sở Y tế TP.HCM cho hay rằng Công an TP.HCM đã kịp thời phát hiện và xử lý 9 vụ vi phạm. Đáng chú ý, đã triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc chữa bệnh giả, thu giữ 1.164 thùng thuốc thành phẩm và nguyên liệu dùng để điều trị các bệnh về xương khớp, trĩ, phong ngứa… Ngoài ra, còn thu giữ gần 1.600kg bột nguyên liệu không rõ nguồn gốc, xuất xứ để sản xuất thuốc chữa bệnh giả, hàng trăm ký nguyên liệu bao bì, nhãn hiệu, vỏ hộp thuốc các loại cùng dây chuyền, máy móc sản xuất thuốc…

Thuốc giả được đem đi tiêu thụ chủ yếu tại các tỉnh miền Tây Nam Bộ thông qua các xe vận chuyển hàng hóa tuyến miền Tây – TP.HCM. Tháng 1-2024, Công an TP.HCM đã phối hợp với Công an tỉnh Bình Dương (cũ) bắt quả tang 1 cơ sở thực hiện hành vi sản xuất sữa giả tại TP Dĩ An (cũ). Tổng trị giá khoảng 14 tỉ đồng. Kẻ làm hàng giả đã tổ chức sản xuất và buôn bán sữa giả các nhãn hiệu của Công ty Abbott, gồm: Ensure, Ensure Gold, Glucerna….

Để ngăn chặn tình trạng sản xuất và kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng, Sở Y tế TP.HCM đã tăng cường công tác kiểm tra và xử lý vi phạm. Từ tháng 1-2024 đến tháng 6-2025, Sở Y tế và phòng y tế quận, huyện, TP Thủ Đức (cũ) đã kiểm tra 7.739 cơ sở kinh doanh dược, xử lý 92 cơ sở vi phạm. Trong đó, phát hiện và xử lý vi phạm về buôn lậu, hàng giả, gian lận thương mại lĩnh vực dược là 36 cơ sở.

Ông Nguyễn Hoài Nam, phó giám đốc Sở Y tế TP.HCM, nhận định việc sản xuất, buôn bán thuốc giả, thực phẩm giả là một hoạt động phi pháp nhưng mang lại lợi nhuận cao. Tình hình sản xuất và kinh doanh hàng giả hiện nay diễn ra hết sức phức tạp với nhiều phương thức, thủ đoạn tinh vi. Quá trình sản xuất thuốc giả bố trí cùng lúc tại nhiều địa điểm, sử dụng mạng xã hội hoặc ứng dụng giao hàng tận nhà để mua hoặc bán nhằm che giấu địa điểm.

Sở Y tế TP.HCM kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, sửa đổi Luật Hình sự theo hướng mở rộng phạm vi áp dụng và tăng khung hình phạt; bổ sung mức xử phạt nặng đối với hành vi tiếp tay, bao che cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng gian, hàng giả, hàng kém chất lượng gây ảnh hưởng đến sức khỏe nhân dân. Bộ Y tế sớm hoàn thiện quy hoạch hệ thống kiểm nghiệm để tăng cường công tác kiểm tra chất lượng thuốc, thực phẩm. Bộ Tài chính hướng dẫn các địa phương xây dựng kho lưu giữ, bảo quản tang vật, vật chứng cho các lực lượng chức năng để phục vụ công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại.