Viện Tiêu chuẩn Anh (BSI) sắp ra mắt một tiêu chuẩn kiểm toán mới dành cho trí tuệ nhân tạo (AI), một bước tiến quan trọng trong việc đảm bảo tính an toàn và độ tin cậy của các hệ thống AI. Hiện tại, đã có hàng trăm tổ chức trên toàn thế giới tự xưng là đơn vị đánh giá và cấp chứng nhận cho các hệ thống AI. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là nhiều trong số tổ chức này cũng đang trực tiếp tham gia vào việc phát triển công nghệ AI, tạo ra sự xung đột về lợi ích. Tình trạng này đã làm dấy lên những lo ngại về tính minh bạch và độ tin cậy trong quá trình đánh giá và cấp chứng nhận cho các hệ thống AI.

Tiêu chuẩn mới mà BSI sắp công bố sẽ cung cấp những hướng dẫn chi tiết và cụ thể về cách thức kiểm tra, giám sát và đảm bảo rằng các hệ thống AI hoạt động đúng theo quy định của pháp luật và các nguyên tắc đạo đức. Dự kiến sẽ được công bố vào ngày 31 tháng 7, tiêu chuẩn này sẽ là bộ tiêu chuẩn quốc tế đầu tiên专门 về kiểm toán AI. Sự cần thiết của tiêu chuẩn này trở nên rõ ràng khi AI ngày càng được ứng dụng rộng rãi trong các lĩnh vực nhạy cảm như y tế, giao thông và công nghệ quân sự. Việc đảm bảo tính an toàn và độ tin cậy của AI đã trở thành một yêu cầu cấp thiết, đặc biệt khi các luật như Đạo luật AI của Liên minh Châu Âu đang đặt ra những quy định khắt khe hơn.

Sự xuất hiện của tiêu chuẩn mới này cũng tạo ra cơ hội cho các công ty kiểm toán AI uy tín và có năng lực, nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức cho những tổ chức không đủ điều kiện. Mark Thirlwell từ BSI nhấn mạnh rằng tiêu chuẩn mới sẽ giúp phân biệt rõ ràng giữa các công ty kiểm toán có trách nhiệm và những tổ chức chỉ đơn thuần bán giấy chứng nhận. Ông tin rằng với tiêu chuẩn này, thị trường kiểm toán AI sẽ trở nên minh bạch và đáng tin hơn.

Tiêu chuẩn mới của BSI được kỳ vọng sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng các hệ thống AI được phát triển và ứng dụng một cách an toàn và có trách nhiệm. Qua đó, nó không chỉ góp phần xây dựng niềm tin của người dùng vào công nghệ AI mà còn hỗ trợ cho sự phát triển bền vững của ngành công nghiệp này. Với việc thiết lập một khuôn khổ chuẩn mực cho kiểm toán AI, các tổ chức và doanh nghiệp có thể yên tâm hơn khi đầu tư vào công nghệ AI, biết rằng có các cơ chế đảm bảo cho tính an toàn và đạo đức của công nghệ này.

Chấm dứt tình trạng chồng chéo tiêu chuẩn

Quốc hội đã thông qua Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật sửa đổi vào ngày 14/6 với sự đồng thuận cao. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật năm 2025 là một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý, giúp nâng cao chất lượng quốc gia và đáp ứng yêu cầu hội nhập sâu rộng.

Luật mới mang lại nhiều thay đổi căn bản trong lĩnh vực tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật.

Một trong những thay đổi đáng chú ý là hệ thống hóa và làm rõ khái niệm, phạm vi, nguyên tắc áp dụng, cũng như cách thức công bố tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật. Điều 3 được sửa đổi quy định rõ 23 khái niệm cơ bản, bao gồm “tiêu chuẩn”, “quy chuẩn kỹ thuật” và các hoạt động liên quan.

Luật xác định rõ tiêu chuẩn mang tính tự nguyện, còn quy chuẩn kỹ thuật là bắt buộc. Chỉ có một quy chuẩn kỹ thuật quốc gia áp dụng thống nhất cho một sản phẩm, trừ khi có quy định đặc thù khác. Điều này giúp chấm dứt tình trạng chồng chéo và mâu thuẫn giữa các tiêu chuẩn và quy chuẩn khác nhau.

Cá nhân có quyền tham gia xây dựng tiêu chuẩn

Luật sửa đổi năm 2025 bổ sung Điều 11a và 27a, quy định quyền và trách nhiệm của tổ chức và cá nhân tham gia xây dựng tiêu chuẩn. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc dân chủ hóa quá trình xây dựng văn bản kỹ thuật.

Luật cũng cho phép mở rộng hình thức hợp tác công-tư trong phát triển dịch vụ tiêu chuẩn và khuyến khích sự tham gia của hiệp hội, doanh nghiệp và chuyên gia trong quá trình xây dựng tiêu chuẩn.

Một điểm mới nổi bật trong Luật là quy định về xây dựng Chiến lược tiêu chuẩn quốc gia tại Điều 8a. Chiến lược này sẽ giúp định hướng tổng thể và đồng bộ hóa hạ tầng tiêu chuẩn kỹ thuật.

Luật mới cũng khắc phục tình trạng chậm cập nhật của hệ thống tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật bằng việc quy định rõ kế hoạch xây dựng, rà soát và sửa đổi tiêu chuẩn.

Với việc sửa đổi toàn diện, Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật năm 2025 là một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp lý và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.