Nga đang tạo ra một cuộc cách mạng trên chiến trường Ukraine với UAV Shahed-136 được nâng cấp với trí tuệ nhân tạo (AI) và khả năng kết nối mạng di động.
Ban đầu là sản phẩm của Iran, Shahed-136 đã được Nga biến thành sản phẩm nội địa, sản xuất hàng loạt tại các nhà máy lớn như Alabuga và Kupol. Theo tình báo Ukraine, riêng nhà máy Alabuga đã sản xuất hơn 26.000 chiếc, với công suất khoảng 170 UAV mỗi ngày và đang tăng lên.
UAV Shahed-136 của Nga ngày càng được nâng cấp
Phiên bản mới của Shahed-136, còn gọi là bản “MS”, cho thấy bước tiến lớn với camera hồng ngoại, hệ thống dẫn đường kháng nhiễu hiện đại (CRPA), AI nhận dạng mục tiêu và đầu đạn mạnh hơn. Một số phiên bản có thể mang tới 90 kg chất nổ, đủ sức phá huỷ hạ tầng quân sự hoặc các mục tiêu kiên cố.
Hệ thống AI giúp UAV nhận diện hình ảnh, vết nhiệt hoặc các tín hiệu khác để tự chọn mục tiêu, ngay cả khi mất tín hiệu GPS. Với chi phí chỉ từ 20.000 đến 200.000 USD, Shahed-136 có thể áp đảo các hệ thống phòng không trị giá hàng triệu USD.
Thách thức với hệ thống phòng thủ của phương Tây
Nga đã khai thác triệt để chiến thuật “lấy số lượng bù chất lượng”: họ thường phóng hàng trăm UAV trong một đêm, khiến hệ thống phòng không Ukraine bị quá tải. Chỉ riêng trong tháng 6, Ukraine đã phải đối mặt với gần 2.800 chiếc Shahed – tức gần 100 chiếc mỗi ngày.
Việc phân tán sản xuất giữa các nhà máy như Alabuga và Kupol không chỉ tăng sản lượng, mà còn giúp giảm thiểu rủi ro từ các đòn phản công. Ngoài ra, việc lắp ráp trong nước giúp Nga dễ dàng điều chỉnh UAV theo nhu cầu chiến trường, giảm chi phí hậu cần và phản ứng nhanh hơn trước các thay đổi của đối phương.
Tiềm năng xuất khẩu của Shahed-136
Với hiệu quả tại Ukraine, Shahed-136 hoàn toàn có thể trở thành mặt hàng xuất khẩu tiềm năng. Nga từng bán vũ khí cho nhiều quốc gia như Syria, Venezuela hay các nước châu Phi, nơi rất ưa chuộng các giải pháp quân sự giá rẻ nhưng hiệu quả.
Tuy nhiên, xuất khẩu UAV này cũng đối mặt với nhiều rào cản: lệnh trừng phạt, cạnh tranh từ Thổ Nhĩ Kỳ (Bayraktar TB2), cùng một số quốc gia khác và cả rủi ro chính trị nếu UAV Nga xuất hiện ở các điểm nóng.